Αν και αυτή τη μέρα συνηθίζεται ο
επικήδειος του Ένγκελς για το φίλο του, μια πιο ιδιαίτερη εικόνα των συνθηκών υπό
τις οποίες έζησε για ένα χρονικό διάστημα ο μεγάλος επαναστάτης και στοχαστής που αφιέρωσε
τη ζωή του στην υπεράσπιση των αδικημένων, είναι η αναφορά ενός Πρώσου κατασκόπου
(που είχε αναλάβει να τον παρακολουθεί) προς την πρωσική κυβέρνηση το 1853 (η οποία κυβέρνηση δεν έπαψε ποτέ να ανησυχεί για τις δραστηριότητες του αν και τον είχε απελάσει
ήδη από το 1848). Έγραφε, λοιπόν, ο κατάσκοπος:
«…Ζει
σε μια από τις χειρότερες και φθηνότερες γειτονιές του Λονδίνου. Νοικιάζει δυο
δωμάτια. Δεν υπάρχει κανένα καθαρό ή καθώς πρέπει έπιπλο στα δωμάτια, όλα είναι
σπασμένα, φθαρμένα και ξεσκισμένα, μ’ ένα λεπτό στρώμα σκόνης να απλώνεται πάνω
σε κάθε τι … χειρόγραφα, βιβλία κι εφημερίδες πεταγμένα δίπλα στα παιδικά
παιχνίδια, κλωστές και κουρελάκια από το καλάθι ραπτικής της γυναίκας του, φλιτζάνια
με σπασμένα χερούλια, βρώμικα κουτάλια, πιρούνια, μαχαίρια, λάμπες, ένα
μελανοδοχείο, ποτήρια, πίπες, σκόνη καπνού – όλα αραδιασμένα πάνω στο ίδιο
τραπέζι. Καθώς μπαίνεις στο δωμάτιο σύννεφα καπνού σε κάνουν να δακρύζεις σε
τέτοιο σημείο, ώστε στην αρχή νομίζει ότι προχωρείς σε σπηλιά. […] Το να
καθίσεις είναι επικίνδυνο. Εδώ υπάρχει μια καρέκλα με τρία μόνο πόδια, εκεί μια
άλλη που έτυχε να είναι ακέραιη, πάνω στην οποία τα παιδιά παίζουν τους μαγείρους.
Αυτή προσφέρεται στον επισκέπτη, χωρίς όμως να καθαριστεί από την παιδική
μαγειρική κι αν καθίσεις κινδυνεύει το παντελόνι σου. Παρά ταύτα ο Μαρξ και η
γυναίκα του παραμένουν ατάραχοι. Γίνεσαι φιλικότατα δεκτός και σε φιλεύουν
εγκάρδια πίπα, ταμπάκο και οτιδήποτε άλλο διαθέτουν. Εντός ολίγου αρχίζει
κάποια ενδιαφέρουσα και έξυπνη συζήτηση που ανταμείβει για όλες τις ανεπάρκειες
του νοικοκυριού κι αυτό κάνει υποφερτή την ανέχεια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου