Νέος Ψυχρός Πόλεμος ή...

Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στις σχέσεις Δύσης – Ρωσίας, αποκαλούμενη και «Νέος Ψυχρός Πόλεμος», πιθανόν διαμορφώνει και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια.

Μετά τις κυρώσεις της ΕΕ προς τη Ρωσία  (συγκεκριμένα: απαγόρευση σε 180 προϊόντα (χημικά, μεταλλευτικά και πρώτες ύλες κυρίως, 32 κατηγορίες βιομηχανικού εξοπλισμού και διαφόρων τενολογιών, 8 επιχειρηματίες (ολιγάρχες τους λένε οι δυτικοί, θέλοντας, μάλλον, να τονίζουν τη γνωστή και ακατάσχετη δημοκρατικότητα των δυτικών επιχειρηματιών – που ουδεμία υπόγεια σχέση έχουν με τις δημοκρατικές κυβερνήσεις τους), ακολούθησε η απάντηση της Ρωσίας (και ίσως θα διαβάσατε τις αντιδράσεις των ντόπιων θιγμένων – αγροτική και τουριστική βιομηχανία βασικά)).

Η Δύση εκνευρίστηκε και θα παέι σε νέες κυρώσεις: «Τα αντίποινα εναντίον δυτικών εταιρειών ή κρατών θα βαθύνουν τη διεθνή απομόνωση της Ρωσίας, προκαλώντας περαιτέρω ζημιά την οικονομία της» δήλωσε ο επικεφαλής του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του Λευκού Οίκου, Τζέισον Φέρμαν.


Ο γερμανός υπουργός εξωτερικών είχε προειδοποιήσει:

«Η Μόσχα μπορεί να επιβάλει αντίποινα... Ως εκ τούτου, κανείς δεν πρέπει να εκπλήσσεται από το γεγονός ότι οι κυρώσεις θα έχουν κόστος» «Η εμπιστοσύνη μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας αναμφίβολα υπονομεύεται σοβαρά. Χωρίς τη συνεργασία με τη Μόσχα είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχθεί μια πολιτική λύση στη σύγκρουση της Ουκρανίας».

Και τώρα δηλαδή; Μια από τα ίδια; Ο όρος «Νέος Ψυχρός Πόλεμος» έκανε την εμφάνιση του την επομένη της κατάρρευσης του σοσιαλιστικού μπλοκ με το βιβλίο του Mark Juergensmeyer «The New Cold War? Religious Nationalism Confronts the Secular State» που εντόπιζε αίτια και εστίες πολέμου στη θρησκεία και τη δραματική αύξηση της επιρροής της στον 21ο αιώνα με την εμφάνιση του πιστού επαναστάτη. Η πτώση της Σοβ. Ένωσης σημάδεψε και το τέλος μιας κοσμικής αντίληψης που κυριάρχησε στις διεθνείς σχέσεις και την (επαν)εμφάνιση διαφόρων απεσταλμένων του Θεού που ισχυρίζονταν ότι επιτελούν τη θέλησή του σε πρακτικό επίπεδο (φυσικά οι αμερικανοί, από την πρώτη στιγμή που υπήρξαν ως τέτοιοι και έως τώρα, ασχημονούσαν και ασχημονούν στο όνομα του Θεού για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους).

Ο όρος υιοθετήθηκε από μια μερίδα ερευνητών αλλά έμεινε στα πλαίσια και στο χώρο του εξειδικευμένου, αν και την επομένη του μακελειούστο Μανχάταν ξανακούστηκε σε ευρύτερο κοινό (βλ., π.χ., εδώ την τότε ανάλυση του πολυαγαπημένου και πολυπαινεμένου Brookings).

Το 2008 όμως ο «Νέος Ψυχρός Πόλεμος» έκανε την εμφάνιση που αξίζει σε έναν πόλεμο (και μάλιστα ψυχρό) με σοβαρούς αντιπάλους: ο Edward Lucas (EL), λαμπρό τέκνο της βρετανικής ελίτ και σπουδαγμένος (συν τοις άλλοις) στα άπαιχτα θρανία του Economist «είδε» μπροστά.

Το βιβλίο του «The New Cold War: Putin's Russia and the Threat to the West» στόχευε κατευθείαν: ο Πούτιν ήταν ο νεός διάβολος( σ.σ: ο EL και ο εκδότης του επανακυκλοφόρησαν το βιβλίο πριν ένα μήνα (με ολίγον lifting, αν κρίνω από τα περιεχόμενα), προφανώς για να μην χάσουν τη νέα πελατεία λόγω των γεγονότων στην Ουκρανία (business as usual philosophy)).

Υπήρξα υποψήφιος πελάτης του EL και ως τέτοιος γράφω.

Ο EL ήταν 5 χρόνια (1998-2002) στα γραφεία του καλού περιοδικού στη Μόσχα και έμαθε τα πράγματα από πρώτο χέρι.

«Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος, όπως και ο παλιός, δεν ξεκίνησε από τη Δύση και διεξάγεται εκ μέρους της απρόθυμα», μας λέει ο EL. Και είναι υποχρέωση της να τον διεξάγει γιατί η Ρωσία είναι απειλή και για τον υπόλοιπο κόσμο και για τον εαυτό της: απειλεί την ύπαρξη των γειτονικών της κρατών, καταπιέζει τους πολίτες της και την ελευθερία του λόγου, υποκινεί τη διάλυση της ΕΕ μέσω μεμονωμένων deals με τα ισχυρά μέλη – κράτη και με απώτερο στόχο την πλήρη ενεργειακή τους εξάρτηση από την Ρωσία, διαφθείρει τους δυτικούς επιχειρηματίες, ετσετερά.

Και προειδοποιεί (φροντίζοντας να γελάσει ο κάθε πικραμένος): «έως ότου τους το κάνουμε ξεκάθαρο ότι πιστεύουμε στις δικές μας αξίες, δεν μπορούμε να πολεμήσουμε τη διαφθορά και το δηλητήριο που εισχωρουν στους ναούς της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας» (Edward Lucas, «Ο Νέος Ψυχρός Πόλεμος: Η Ρωσία του Πούτιν και η Απεική για τη Δύση»)

Όπερ εστί μεθερμηνευόμενον: ήγουν, τουτέστι, δηλαδή, με άλλα λόγια ήτοι, η Αφροδίτη είσαι ‘συ, εσύ ‘σαι η Αφροδίτη.

Παρά την αγαθοσύνη του (ελπίζω εκ φύσεως κι όχι εκ σχεδιασμού), ο EL φαίνεται να δίνει μια ικανοποιητική περιγραφή των γεγονότων (ουσιαστικά αυτό που έγινε ήταν η κατάληψη της εξουσίας από την «elite within an elite» KGB) αλλά αν κρίνω (αποσπασματικά, επαναλαμβάνω) από διάφορες αποστροφές του, πέφτει σε (φτηνή ή ακριβή, αδιάφορο) προπαγάνδα.

Πάντως, αν ειδωθούν κατά το συνήθη τρόπο τα πράγματα φαίνεται να επιβεβαιώνεται και λογικά πανηγυρίζει από το βήμα της WSJ (είμαι σίγουρος ότι το ύφος και τα γραφόμενα του EL κατασυγκίνησαν τον editor της WSJ).

Αλλά και να συνεχίζει να προπαγανδιζει.

Αγαθούλης (ή πουτανούλης) και προπαγανδιστής, λοιπόν; No money from me dear…Το στυλάκι το χορτάσαμε τόσα χρόνια με τον Economist…

Προσωπικά δεν νομίζω ότι έχουμε Νεό Ψυχρό Πόλεμο γιατί απλά δεν σταμάτησε ποτέ ο παλιός. Η Ρωσική αυτοκρατορία στη σοβιετική της μορφή κατέρρευσε. Ο Πούτιν ποτέ δεν προσέλαβε αυτό το γεγονός ως απελευθέρωση αλλά ως ταπείνωση. Όπως και οι σύντροφοί του στην ελίτ της KGB. Όσο και να χαλάει αυτό τους εμβριθείς πιστολέρο του Forbes.

Και φροντίζει να υπενθυμίζει στους δυτικούς που θεωρούσαν (και συνεχίζουν να θεωρούν στις μελλοντολιγές εκτιμήσεις τους) τη Ρωσία τελειωμένη ιστορία, ότι τα πράγματα δεν θα είναι απλά. Η Ρωσία θα αναζητήσει συμμάχους με πιο πιθανή μια συμμαχία με την Κίνα - βασιζόμενη στους πόρους της και στην πολεμική τεχνογνωσία για να μην είναι μια τελείως ασύμμετρη συμμαχία με τον κίτρινο γίγαντα. Ο οποίος επανέρχεται στο προσκήνιο μετά από το διάλειμμα τριώναιώνων στο οποίο τον πέταξε η αδυναμία του να παρακολουθήσει τη βιομηχανική επανάσταση.

Τα υπόλοιπα, η γνωστή ταξιθέτρια ιστορία…