2013: H ώρα της αλήθειας για το ευρώ

2013: H ώρα της αλήθειας για το ευρώ

Οι οικονομικές συνθήκες στην ευρωζώνη έχουν βελτιωθεί σημαντικά από το καλοκαίρι, όταν οι κίνδυνοι κορυφώθηκαν λόγω της γερμανικής στάσης, της πιθανής ελληνικής εξόδου, αλλά και των spreads σε Ιταλία και Ισπανία. Την ημέρα πριν από την περίφημη ομιλία του κ. Mario Draghi , Προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο Λονδίνο στην οποία ανακοίνωνε ότι η ΕΚΤ θα κάνει «ό, τι χρειάζεται» για να σώσει το ευρώ, οι αποδόσεις των ομολόγων σε Ισπανία και Ιταλία ήταν στα 7,75 τοις εκατό και 6,75 τοις εκατό, αντίστοιχα, και με ανοδική τάση . Όταν η ΕΚΤ ανακοίνωσε το πρόγραμμα οριστικών χρηματικών συναλλών (OMT) για την αγορά ομολόγων, η ζώνη του ευρώ βρισκόταν σχεδόν υπό κατάρρευση.

Από τότε, οι κίνδυνοι έχουν κοπάσει σημαντικά, χάρη σε έναν αριθμό παραγόντων:

το  OMT της ΕΚΤ υπήρξε εξαιρετικά επιτυχές στη μείωση των κινδύνων διάλυσης, μετατροπής και ρευστότητας/ανατροπής του δημόσιου χρέους στις αγορές της Ισπανίας και της Ιταλίας. Παρά το γεγονός ότι η ΕΚΤ δεν έχει ακόμη στηρίξει ούτε με ένα επιπλέον ευρώ τις αγορές ομολόγων της Ισπανίας και της Ιταλίας, τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα spreads έναντι των γερμανικών ομολόγων μειώθηκαν σημαντικά.

Μετά από μια σειρά από πολιτικά και νομικά εμπόδια, η επιτυχής έναρξη λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ), το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, παρέχει επιπλέον  € 500 δισεκατομμύρια από επίσημες πηγές, σε τράπεζες και κράτη στην περιφέρεια, εκτός από τα κεφάλαια του προκατόχου του, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).

Συνειδητοποιώντας ότι η νομισματική ένωση δεν είναι βιώσιμη χωρίς βαθύτερη ολοκλήρωση, οι ηγέτες της ζώνης του ευρώ έχουν προτείνει μια ένωση τραπεζών, μια δημοσιονομική ένωση, μια οικονομική ένωση και, τελικά, μια πολιτική ένωση. Η τελευταία είναι απαραίτητη για την επίλυση κάθε ζητήματος δημοκρατικής νομιμότητας που μπορεί να προκύψει από τη μεταφορά εξουσίας από τα εθνικά κράτη στην ΕΕ ή την ευρωζώνη σε επίπεδο θεσμών.

Η ανοικτή συζήτηση το καλοκαίρι από ορισμένες γερμανικές πηγές σχετικά με την επιλογή εξόδου για την Ελλάδα έχει μετατραπεί σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν και να αναβάλουν μια τέτοια έξοδο. Με δεδομένες αυτές τις εξελίξεις, ο κίνδυνος μιας ελληνικής εξόδου το 2013 έχει μειωθεί σημαντικά, ακόμη και αν ο κίνδυνος μιας ενδεχόμενης ελληνικής εξόδου από τη ζώνη του ευρώ εξακολουθεί να είναι υψηλός. Εν τω μεταξύ, τα spreads Ισπανίας και Ιταλίας έχουν μειωθεί σημαντικά και μαζί τους ο κίνδυνος ότι οι χώρες θα χάσουν πλήρως την πρόσβαση τους στην αγορά και θα αναγκαστούν να υποστούν τη διάσωση της τρόικας, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία.

Τόσο η Ισπανία όσο και η Ιταλία το 2013 μπορεί να επιλέξουν ένα μνημόνιο που να ανοίγει τις βρύσες του ΕΜΣ και την υποστήριξη του OMT, αλλά μια τέτοια επίσημη χρηματοδότηση θα εμπνεύσει εμπιστοσύνη, δεδομένου ότι δεν θα πρέπει να συνδέεται με την αύξηση μη βιώσιμων spreads και την απώλεια πρόσβασης στην αγορά.

Εν τω μεταξύ, υπάρχει μια βαθιά ύφεση στην περιφέρεια της ζώνης του ευρώ που εξαπλώνεται ακόμη και σε τμήματα του πυρήνα: η Γαλλία θα βιώσει ύφεση το 2013, και ακόμη και η Γερμανία σημειώνει αισθητή επιβράδυνση στις δύο από τις κυριότερες εξαγωγικές αγορές της, την περιφέρεια της ευρώζωνης και την Κίνα. Η βαλκανοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας μεταξύ του πυρήνα της ευρωζώνης και της περιφέρειας εξακολουθεί να υφίσταται. Η βαλκανοποίηση των τραπεζών είναι σε εξέλιξη καθώς οι διασυνοριακές ροές, το διατραπεζικό και έξυπνο χρήμα έχουν αφήσει τις περιφερειακές τράπεζες για το καταφύγιο του πυρήνα. Στην περίπτωση του δημόσιου χρέους, η βαλκανοποίηση και η τοπική έμφαση συνεχίζονται καθώς οι διασυνοριακοί επενδυτές έχουν εγκαταλείψει τις δημόσιες αγορές χρέους της περιφέρειας, παρά τις μειωμένες αποδόσεις, καθώς επίσης και τράπεζες και εταιρίες στην περιφέρεια.

Η ύφεση στην περιφέρεια θα συνεχιστεί το 2013: η δημοσιονομική λιτότητα είναι σε εξέλιξη.  Το ευρώ εξακολουθεί να είναι πολύ ισχυρό. Οι τράπεζες στην περιφέρεια έχουν έλλειψη κεφαλαίων και ανησυχίες για τη ρευστότητα, και έτσι επιτυγχάνουν την απαιτούμενη κεφαλαιακή επάρκεια μέσα από πιστώσεις και πώληση περιουσιακών στοιχείων.Η εμπιστοσύνη καταναλωτών και επιχειρήσεων εξακολουθεί να κλονίζεται λόγω μείωσης της παραγωγής και της απασχόλησης.

Επιπλέον, ιδιωτικά ή/και δημόσια χρέη εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλά και ενδεχομένως μη βιώσιμα μεσοπρόθεσμα σε μια σειρά από περιφερειακές χώρες, ενώ η έλλειψη ανάπτυξης προσθέτει στους κινδύνους βιωσιμότητας του χρέους.

Πίσω από όλα αυτά είναι το θέμα της απώλειας της εξωτερικής ανταγωνιστικότητας που συνδέεται με τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών που οι ιδιώτες ξένοι επενδυτές είναι απρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν. Κάποια εσωτερική υποτίμηση είναι σε εξέλιξη, που οδηγεί σε μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, αλλά αυτή η διαδικασία συμβαίνει πάρα πολύ αργά. Έτσι, αν και οικονομικές συνθήκες έχουν βελτιωθεί και οι κίνδυνοι έχουν μειωθεί, τα θεμελιώδη προβλήματα της ευρωζώνης παραμένουν.

πηγή:  sofokleous10