Το 32% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι χρήστες internet

Το 13% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι χρήστες facebook

To 40% των χρηστών internet είναι χρήστες facebook

Τα τελευταία χρόνια διάφοροι ερευνητές προσπάθησαν να χαρτογραφήσουν την τυπολογία του χαρακτήρα των χρηστών facebook. Η βιβλιογραφία αυξάνεται και εδώ μένω σε αυτά που ξεχώρισα σαν γενικές τάσεις. 

Από τα διάφορα μοντέλα προσωπικότητας το γνωστότερο και ευρύτερα χρησιμοποιύμενο είναι το Five-Factor Model (γνωστό κι ως Big Five). Το μοντέλο αυτό, που έχει τεσταριστεί και εμπειρικά επιβεβαιωθεί σε ανεξάρτητες μεταξύ τους έρευνες, βασίζεται στην υπόθεση ότι η προσωπικότητα του ατόμου μπορεί να προσδιοριστεί ανάλογα με την κατάταξη σε πέντε παράγοντες:

1.      Εξωστρέφεια

2.      Ιδιοσυγκρασιακότητα

3.      Ευσυνειδησία

4.      Νευρωτισμός

5.      Ανοιχτότητα 

Εντός αυτών των ευρέων παραγόντων υπάρχει μια γκάμα πιο ειδικών χαρακτηριστικών. Για παράδειγμα, άτομα με υψηλή ανοιχτότητα σε εμπειρίες τείνουν να είναι δημιουργικοί, γνήσιοι και αδιάκριτοι ενώ άτομα με χαμηλή ανοιχτότητα είναι περισσότεροι προσγειωμένοι, συμβατικοί και με μικρό ορίζοντα ενδιαφερόντων. 

Το Five-Factor Model και το Facebook

• Οι εξωστρεφείς χρήστες φαίναται να έχουν περισσότερους φίλους από τους εσωστρεφείς και ανήκουν στις ίδιες ομάδες

• Οι χρήστες με υψηλό νευρωτισμό φαίνεται να χρησιμοποιούν το f/b περισσότερο από τους πιο κουλ – μια εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι ο τοίχος δίνει στα νευρωτικά άτομα τη δυνατότητα να ξεσπάσουν και πουν αυτά που θέλουν να πουν χωρίς το άμεσο εμπόδιο της παρουσίας του άλλου και με μειωμένο τον κίνδυνο της μη ηθελημένης αποκάλυψης προσωπικών πληροφοριών
•  Οι νάρκισσοι φαίνεται να το χρησιμοποιούν περισσότερο, όπως και οι ντροπαλοί
  

·         Παρά την εύλογη υπόθεση ότι οι εξωστρεφείς χρήστες κάνουν μεγαλύτερη χρήση από τους εσωστρεφείς, δε βρέθηκε κάποια σημαντική συσχέτιση μεταξύ των πέντε παραγόντων του μοντέλου και του χρόνου χρήσης, πέρα από σημαντικές αντιφάσεις. Αυτό οδήγησε τους ερευνητές να χρησιμοποιήσουν πιο εξειδικευμένα μοντέλα μπας και βρουν τίποτα.

Μια έρευνα στην Αυστραλία (Ryan T and Xenos S., Who uses facebook? An investigation into the relationship between the Big Five, shyness, narcissism, loneliness and Facebook usage. Computers in Human Behavior 27 (5) (2011), p. 1658-1664)

μεταξύ 1324 ατόμων (1158 χρήστες (460 άνδρες, 698 γυναίκες) -166 μη χρήστες (96 άνδρες, 70 γυναίκες), έδειξε (αν και η διαφορά στα μεγέθη δειγμάτων είναι μεγάλη, οπότε με επιφύλαξη):

Πίνακας 1. Μέσοι όροι (και τυπικές αποκλίσεις) των χαρακτηριστικών προσωπικότητας μεταξύ χρηστών και μη.

Χαρακτηριστικό	Χρήστες F/b	Μη Χρήστες
Βig Five
Εξωστρέφεια	3,09 (0,76)	2,80 (0,73)
Ιδιοσυγκρασιακότητα	3,56 (0,55)	3,51 (0,55)
Ευσυνειδησία	3,36 (0,55)	3,47 (0,64)
Νευρωτισμός	3,04 (0,76)	3,04 (0,72)
Ανοιχτότητα	3,56 (0,58)	3,47(0,57)
Ντροπαλότητα	2,82 (0,73)	2,94 (0,74)
Μοναχικότητα
Γενική	3,07 (0,94)	3,16 (0,98)
Ρομαντική	4,05 (0,93)	4,41 (0,87)
Οικογενειακή	4,43 (0,59)	4,32 (0,59)
Κοινωνική	2,80 (1,24)	3,18 (1,35)
Ναρκισσισμός
Γενικός	10,28 (5,07)	8,85 (4,20)
Επιδειξιμανία	1,80 (1,69)	1,28 (1,35)
Αρχηγικότητα	3,63 (2,16)	3,23 (1,94)

Στον ναρκισσισμό που η διαφορά κάνει μπαμ (16% παραπάνω στο γενικό, 41% παραπάνω στην επιδειξιμανία, 12% παραπάνω στην αρχηγικότητα), ενώ στα άλλα είναι σχετικά συγκρίσιμα, το πιο ευδιάκριτο χαρακτηριστικό τους είναι ο αριθμός φίλων που είναι μεγάλος – για να τους βλέπουν περισσότεροι, αδιάφορο αν τους είναι παντελώς άγνωστοι. Αυτά για τους επιδιξιομανείς νάρκισσους.

Οι αρχηγικοί νάρκισσοι σχετίζονται περισσότερο με αντικοινωνική συμπεριφορά αφού περιμένουν από τους άλλους να τους αναγνωρίσουν και να τους σεβαστούν χωρίς αυτοί να δραστηριοποιηθούν ιδιαίτερα. 

Και στις δύο περιπτώσεις, πάντως, η αναγνώριση και ο σεβασμός τους κουλάρει και επιδιορθώνει σε σημαντικό βαθμό το τσακισμένο τους εγώ (βλ Carpenter C.J., Narcissism on Facebook: Self-promotional and anti-social behavior. Personality and Individual Differences 52 (2012), pp. 482–486)

Άλλες έρευνες έδειξαν (Moore Κ and McElroy JC. The influence of personality on Facebook usage, wall postings, and regret. Computers in Human Behavior 28 (2012),  pp 267–274; Nadkarni Α and Hofmann S.G., Why do people use Facebook?Personality and Individual Differences 52 (2012), pp 243–249) ότι:

•  Οι γυναίκες περνούν περισσότερη ώρα στο f/b, έχουν περισσότερους φίλους και ποστάρουν περισσότερες φωτο, γενικά και δικές τους. Παρά το περισσότερο χρόνο όμως επισκέπτονται λιγότερο συχνά τη σελίδα τους

• To f/b ικανοποιεί τη βασική ανάγκη του να ανήκεις κάπου

•  Το f/b ικανοποιεί τη βασική ανάγκη του να προβάλλεις τον εαυτό σου

• ·Όσο πιο παλιοί και περισσότερο έμπειροι χρήστες είναι τόσο πιο αραιά επισκέπτονται το F/b (ενδεικτικό ότι αρχίζουν και βαριούνται)
•  Aλλά και όσο πιο παλιοί και περισσότερο έμπειροι χρήστες είναι, το  πιθανότερο είναι να ξοδέψουν περισσότερο χρόνο στο F/b ποστάροντας όμως πράγματα λιγότερο σχετικά με την πάρτη τους.