Συμπέρασμα: Οι εργάτες του κόσμου δεν μπορούν να ενωθούν

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση για την παγκόσμια ανισότητα, το άνω 1% του πληθυσμού κατέχει το 41% του παγκόσμιου πλούτου και το άνω 10% το 86%. Οι αριθμοί αυτοί αντικατοπτρίζουν όχι μόνο την ανισότητα εντός μιας χώρας αλλά και την ανισότητα μεταξύ των χωρών.

Έτσι, το μεγαλύτερο ποσοστό του άνω 10% ζει στις χώρες του G7.

O παγκόσμιος πλούτος αναμένεται να αυξηθεί κατά 40% περίπου στα επόμενα πέντε χρόνια, φτάνοντας το 2018 τα $334 τρις. Οι αναδυόμενες οικονομίες θα συνεισφέρουν περί το 29% σ’ αυτήν την αύξηση – αν και τώρα κατέχουν μόνο το 21% του παγκόσμιου πλούτου. Το 50% του 29% θα οφείλεται στην Κίνα. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης θα προέλθει από την οικονομική δραστηριότητα της μεσαίας τάξης – αν και ο αριθμός των εκατομμυριούχων θα αυξηθεί επίσης. Σε μια καινούργια εργασία του για την παγκόσμια ανισότητα, ένα από τα καμάρια της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο Branco Milanovic, ανανέωσε τα δεδομένα της προηγούμενης μελέτης του για την παγκόσμια ανισότητα εισοδημάτων (όχι πλούτου) (2005), στην οποία είχε δείξει ότι η αναλογία πλούσιων/φτωχών ήταν 20/80.

Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το παγκόσμιο εισόδημα μοιράζεται μεταξύ του 8% (πλούσιοι) και του 92% (φτωχοί) του παγκόσμιου πληθυσμού. Για τις ΗΠΑ τα αντίστοιχα νούμερα είναι 22% και 78% ενώ για τη Γερμανία 29% και 71%. Ετσι, η ανισότητα προκύπτει πολύ μεγαλύτερη σε παγκόσμιο επίπεδο από την ανισότητα σε οποιαδήποτε επιμέρους χώρα. Ακόμη και από την πρώην (;) αγαπημένη του Αλέξη Βραζιλία, τη χώρα με το μεγαλύτερο στον κόσμο δείκτη Gini (από τον Ιταλό στατιστικολόγο και οικονομολόγο Corrado Gini (1884-1965) με τον οποίο εκφράζεται η ισότητα/ανισότητα σε έναν πληθυσμό (0=όλοι έχουν το ίδιο εισόδημα, 1=όλο το εισόδημα πηγαίνει σε ένα άτομο)), ίσο προς 0,7.

Ο Milankovic βρήκε ότι το εισόδημα των 70 εκατομμυρίων που αποτελούν το άνω 1% του παγκόσμιου πληθυσμού αυξήθηκε κατά 60% από το 1988. Τα 35 από τα 70 εκατομμύρια είναι αμερικανοί (το άνω 12% του πληθυσμού των ΗΠΑ) ενώ τα υπόλοιπα 35 εκατομμύρια είναι άνθρωποι που ανήκουν στο άνω 3-6% της Μ Βρετανίας, της Ιαπωνίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας και στο άνω 1% της Ρωσίας, της Βραζιλίας και της Ν Αφρικής.

Αλλά ο Milanovic βρήκε ότι αυτοί που κέρδισαν ακόμη περισσότερο τα τελευταία 20 χρόνια ήταν άνθρωποι που ανήκουν στην «παγκόσμια» μεσαία τάξη.

Άνθρωποι που δεν είναι καπιταλιστές.

Άνθρωποι στην Κίνα και την Ινδία, πρώην αγρότες και κτηνοτρόφοι, που μετανάστευαν στα αστικά κέντρα των χωρών τους για να εργαστούν στα καταστήματα και τις βιομηχανίες της παγκοσμιοποίησης. Τα εισοδήματά τους πολλαπλασιάστηκαν, ακόμη κι αν οι συνθήκες ζωής τους δε βελτιώθηκαν ούτε και απέκτησαν κάποια δικαιώματα.

Οι μεγαλύτεροι χαμένοι είναι οι πολύ φτωχοί (κυρίως αφρικανοί αγρότες) που δεν κέρδισαν τίποτε τα τελευταία 20 χρόνια και οι εργατικές τάξεις των πρώην σοσιαλιστικών χωρών που είδαν το επίπεδο ζωής τους να καταρρέει με την επιστροφή του καπιταλισμού τη δεκαετία του 1990 αλλά και των προηγμένων καπιταλιστικών οικονομιών που παραμένουν αμειβόμενες με σταθερούς μισθούς τα τελευταία 20 χρόνια. Ο Milankovic κάνει ορισμένες επιπλέον συζητήσιμες διαπιστώσεις με βάση τα στοιχεία του. Μοιράζει την παγκόσμια ανισότητα σε δυο μέρη: την ταξική ανισότητα και την χωρική (ή εντοπισμένη) ανισότητα (βλ παρακάτω εικόνα)

Η ταξική ανισότητα αναφέρεται στην ανισότητα που προκύπτει από τα διαφορετικά εισοδήματα των πλουσίων και φτωχών σε κάθε χώρα. Η χωρική ανισότητα αναφέρεται στην ανισότητα που προκύπτει από τις διαφορές των μέσων εισοδημάτων όλων των χωρών του κόσμου.

Το 1870 η ταξική ανισότητα εξηγούσε τα 2/3 της παγκόσμιας ανισότητας. Σήμερα περισσότερο από τα 2/3 της παγκόσμιας ανισότητας οφείλονται στο χώρο. Για την περίοδο από το 1870 ως σήμερα, το εισόδημα ενός ατόμου εξαρτιόταν για περισσότερο από 50% από το που ζούσε και εργαζόταν.

Με βάση τα παραπάνω συμπεραίνει ότι η μαρξιστική ταξική ανάλυση αποδείχτηκε λανθασμένη:

«Ο Καρλ Μαρξ έγραφε σωστά το 1867 στο «Κεφάλαιο» ή νωρίτερα στο «Μανιφέστο» ότι οι προλετάριοι όλου του κόσμου μοιράζονταν κοινά συμφέροντα. Ήταν αμετάκλητα φτωχοί και, το πιο σημαντικό, ήταν όλοι τους το ίδιο φτωχοί, ανεξάρτητα από τη χώρα που ζούσαν και εργάζονταν. Δεν υπήρχαν ουσιαστικές διαφορές στις υλικές συνθήκες».

«Σήμερα τα πράγματα είναι διαφορετικά», καταλήγει.

Επισημαίνει, επίσης, ότι η ιδέα ενός παγκόσμιου προλεταριάτου που θα κάνει την παγκόσμια επανάσταση είναι εκτός πραγματικότητας γιατί οι πραγματικές διαφορές υφίστανται μεταξύ όλων των αμερικανών και όλων των αφρικανών και όχι μεταξύ των καπιταλιστών και των εργατών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πράγματι, είναι γεγονός ότι η εργατική τάξη των πλούσιων χωρών φαίνεται να μην ενδιαφέρεται να βοηθήσει τους φτωχούς του κόσμου. Αντίθετα, συνεισφέρει στην εκμετάλλευσή τους από τα αφεντικά. Αλλά αυτό που φαίνεται είναι τα συμφέροντα της «εργατικής αριστοκρατίας» και όχι του πραγματικού προλεταριάτου των πλούσιων χωρών. Αντίθετα, η ιστορία της αλληλεγγύης μεταξύ των «πλούσιων» εργατών της Δύσης και των «φτωχών» εργατών του Τρίτου Κόσμου είναι ιδιαίτερα πλούσια.

Πέραν αυτού, ο Milankovic με τα συμπεράσματα του μειώνει τη σημασία των ευρημάτων του πάνω στην ανισότητα πλούτου και εισοδήματος, δηλ., ότι τα τελευταία 30 χρόνια η ανισότητα αυξήθηκε και είναι τόσο μεγάλη, αν όχι μεγαλύτερη με αυτήν του 1870. Το οποίο εύρημα είναι 100% μαρξιστικής φύσης.

Εξάλλου, αυτό φαίνεται να το δέχεται και ο ΟΟΣΑ στην μελέτη του «Divided we stand» όπου μας λέει ότι το χάσμα πλουσίων – φτωχών διευρύνθηκε σημαντικά κατά τα τελευταία 30 χρόνια και έπιασε ιστορικό μέγιστο το 2008. Όπως και το ΔΝΤ.

Τέλος, ο Milankovic, μας προτείνει και τον τρόπο εξόδου από το τούνελ της ανισότητας:

«Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους μπορεί να μειωθεί η παγκόσμια ανισότητα. Πρώτον, με μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης των φτωχών χωρών – κάτι που απαιτεί επιτάχυνση της αύξησης εισοδήματος των χωρών αυτών αλλά και συνεχιζόμενους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στην Ινδία, την Κίνα,κ.λπ. Δεύτερον, με την εισαγωγή παγκόσμιων σχημάτων αναδιανομής, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να βρούμε πως θα γίνει. (σ.σ.: και που γίνεται ακόμη πιο δύσκολο στη σημερινή συγκυρία που η θέληση για βοήθεια προς τους φτωχούς του κόσμου έχει πιάσει πάτο). Και τρίτον, μέσω μετανάστευσης.»

Έτσι, λοιπόν, οι εργάτες του κόσμου δεν μπορούν να ενωθούν… Τι απομένει;

Μα, φυσικά, η μετανάστευση προς τις πλούσιες χώρες. Με τις κοινωνικές και φυλετικές συγκρούσεις, την εντεινόμενη στρατικοποίηση και τραγωδίες τύπου Λαμπεντούζα

Επομένως, όλοι μαζί, με μια φωνή..