Tι Πιστεύω αλλά δεν μπορώ να Αποδείξω (4)

Ray Kurzweil, επιχειρηματίας και εφευρέτης. Μεταξύ των πολλών καινοτομιών που ανέπτυξε είναι και η πρώτη μηχανή ανάγνωσης/εκτύπωσης για τυφλούς, το πρώτο συνθεσάιζερ λόγου-κειμένου και το πρώτο, εμπορικά διαθέσιμο, σύστημα αναγνώρισης λόγου. Συγγραφέας του Singularity is near: when humans transcend biology.

Θα βρούμε τρόπους να υπερβούμε την ταχύτητα του φωτός ως όριο στη μετάδοση της πληροφορίας. Θα επεκτείνουμε τους υπολογιστές μας και τα συστήματα επικοινωνίας τόσο προς τα μέσα όσο και προς τα έξω. Τα τσιπάκια μας θα είναι όλο και μικρότερα ενώ θα χρησιμοποιούμε ολοένα και αυξανόμενες ποσότητες ενέργειας και ύλης για υπολογισμούς και επικοινωνία. Σε μια-δυο δεκαετίες θα προχωρήσουμε από τα διδιάστατα τσιπάκια σε τρισδιάστατα αυτο-οργανωμένα κυκλώματα κατασκευασμένα από μόρια. Εν τέλει θα προσεγγίσουμε τα όρια της ύλης κα της ενέργειας για την υποστήριξη των υπολογιστικών και επικοινωνιακών μας δυνατοτήτων. 

Καθώς προσεγγίζουμε το ασυμπτωτικό όριο της ικανότητάς μας να επεκτεινόμαστε υπολογιστικά προς τα μέσα (χρησιμοποιώντας λεπτότερα υλικά), η προς τα έξω επέκταση θα συνεχιστεί με χρήση υλικών διαθέσιμων στον πλανήτη, όπως για παράδειγμα ο άνθρακας. Τελικά θα αγγίξουμε τα όρια των πόρων του πλανήτη και θα επεκταθούμε προς το υπόλοιπο του ηλιακού μας συστήματος και ακόμα παραπέρα. 

Πόσο γρήγορα θα είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό; Θα μπορούσαμε να στείλουμε μικροσκοπικά αυτο-αναπαραγόμενα ρομπότ με την ταχύτητα περίπου του φωτός και να μεταφέρουμε ηλεκτρομαγνητικώς το απαιτούμενο σόφτγουερ. Αυτά τα νανορομπότ θα μπορούσαν έτσι να αποικίσουν μακρινούς πλανήτες. 

Αυτή τη στιγμή είμαστε αντιμέτωποι με ένα προφανώς ανέγγιχτο όριο: την ταχύτητα του φωτός. Αν και το ένα εκατομμύριο πόδια το δευτερόλεπτο φαίνεται να είναι μεγάλη ταχύτητα, το σύμπαν εκτείνεται σε τόσο μεγάλες αποστάσεις που το όριο αυτό δείχνει να αποτελεί ένα θεμελιώδες περιορισμό στο πόσο γρήγορα μπορεί ένα προχωρημένος πολιτισμός (σαν αυτόν που ελπίζουμε να γίνουμε) να διαδώσει την επίδρασή του. 

Υπάρχουν, ωστόσο, απόψεις σύμφωνα με τις οποίες το όριο αυτό δεν είναι τόσο αμετάβλητο όσο δείχνει. Οι φυσικοί Steve Lamoreaux και Justin Torgerson του Los Alamos National Laboratory, έχουν αναλύσει τα δεδομένα ενός παλιού φυσικού πυρηνικού αντιδραστήρα ο οποίος, 2 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, ευρισκόμενος εκεί όπου σήμερα είναι η Δυτική Αφρική, προκάλεσε μια αντίδραση σχάσης που διήρκησε εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Αναλύοντας τα υπολείμματα των ραδιοενεργών ισοτόπων του αντιδραστήρα αυτού και συγκρίνοντάς τα με υπολείμματα ισοτόπων παρόμοιων πυρηνικών αντιδράσεων που λαμβάνουν χώρα σήμερα, βρήκαν ότι η φυσική σταθερά α (σταθερά λεπτής υφής) η οποία χαρακτηρίζει την δύναμη της ηλεκτρομαγνητικής αλληλεπίδρασης έχει μεταβληθεί κατά τα 2 δισεκατομμύρια χρόνια που μεσολάβησαν. Η ταχύτητα του φωτός είναι αντιστρόφως ανάλογη προς τη σταθερά α ενώ και οι δυο έχουν θεωρηθεί ως αμετάβλητες σταθερές. Η σταθερά α φαίνεται να έχει μειωθεί κατά 4,5 μέρη στα 108. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, θα σημαίνει ότι η ταχύτητα του φωτός έχει αυξηθεί. Υπάρχουν και άλλες μελέτες που εκφράζουν παρόμοιες απόψεις ενώ στο Πανεπιστήμιο του Cambridge έχει στηθεί ένα πείραμα με το οποίο τεστάρεται η δυνατότητα μας να προκαλέσουμε μικρές αλλαγές στην ταχύτητα του φωτός. 

Οπωσδήποτε όλα αυτά θα πρέπει να επιβεβαιωθούν με μεγάλη προσοχή. Αν αληθεύουν, μπορεί να έχουν τεράστια σημασία για το μέλλον του πολιτισμού μας. Αν η ταχύτητα του φωτός έχει αυξηθεί, αυτό δεν έγινε απλώς και μόνο με το πέρασμα του χρόνου αλλά γιατί άλλαξαν συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτός είναι το τύπος της επιστημονικής γνώσης που οι τεχνολογιστές μπορούν να αξιοποιήσουν. Είναι στη φύση τη μηχανίκευσης (engineering) να παίρνει τη φυσικό, συχνά ανεπαίσθητο επιστημονικό αποτέλεσμα και να το ρυθμίζει με στόχο τη μόχλευση και μεγέθυνσή του. Αν η ταχύτητα του φωτός έχει μεταβληθεί λόγω των μεταβαλλόμενων συνθηκών, αυτό ανοίγει την πόρτα αρκετά ώστε οι δυνατότητες της μελλοντικής μας ευφυΐας και τεχνολογίας να την ανοίξουν διάπλατα. Αυτή είναι η φύση της μηχανίκευσης: Πάρτε για παράδειγμα το βαθμό στον οποίο εκμεταλλευτήκαμε και αυξήσαμε τις ανεπαίσθητες ιδιότητες της αρχής του Bernoulli (ότι ο αέρας που ρέει πάνω από μια καμπυλωμένη επιφάνεια έχει ελαφρά χαμηλότερη πίεση από τον αέρα που ρέει πάνω από μια επίπεδη επιφάνεια) για να δημιουργήσουμε ολόκληρο τον κόσμο της αεροπλοΐας.

Αλλά κι αν αποδειχτεί ότι είναι αδύνατο να αλλάξουμε την ταχύτητα του φωτός, ίσως μπορέσουμε να την παρακάμψουμε χρησιμοποιώντας σκουληκότρυπες (οι οποίες μπορούν να νοηθούν σαν πτυχές του σύμπαντος σε διαστάσεις πέρα από τις τρεις ορατές) ως συντομεύσεις για μακρινά μέρη. 

Το 1935, ο Einstein και ο φυσικός Nathan Rosen επινόησαν ένα τρόπο περιγραφής των ηλεκτρονίων και άλλων σωματιδίων ως μικροσκοπικών χωροχρονικών τούνελ. 20 χρόνια αργότερα, ο φυσικός John Wheeler περιέγραψε αυτά τα τούνελ ως σκουληκότρυπες, θέτοντας για πρώτη φορά σε κυκλοφορία τον όρο. Η ανάλυση του έδειξε ότι οι σκουληκότρυπες είναι πλήρως συμβατές με τη θεωρία της γενικής σχετικότητας η οποία παρουσιάζει το χώρο σε μια άλλη διάσταση να είναι καμπυλωμένος.

Το 1988, ο φυσικός του Caltech Kip Thorne και οι διδακτορικοί φοιτητές του Michael Morris και Uri Yertsever περιέγραψαν με κάθε λεπτομέρεια πως μπορούν να κατασκευαστούν τέτοιες σκουληκότρυπες. Βασιζόμενος σε κβαντικές ταλαντώσεις, ο επονομαζόμενος κενός χώρος παράγει συνεχώς μικροσκοπικές σκουληκότρυπες στο μέγεθος υποατομικών σωματιδίων. Με την προσθήκη ενέργειας και ακολουθώντας τις απαιτήσεις τόσο της κβαντικής φυσικής όσο και της γενικής σχετικότητας (δύο πεδία που είναι ιδιαιτέρως δύσκολο να συζευχθούν), οι σκουληκότρυπες αυτές θα μπορούσαν θεωρητικά να μεγεθυνθούν ώστε να επιτρέπουν σε μεγαλύτερα από τα υποατομικά σωματίδια αντικείμενα να ταξιδεύουν εντός τους. Το να στείλουμε εκεί μέσα ανθρώπους δεν είναι αδύνατο αλλά φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο. Ωστόσο, όπως προείπα, αρκεί αν στείλουμε νανορομπότ μαζί με πληροφορίες, τα οποία θα μπορούσαν να ταξιδέψουν μέσω σκουληκότρυπων με μέγεθος μικρόμετρων και όχι μέτρων. Ο Anders Sandberg , ειδικός στην υπολογιστική νευροεπιστήμη εκτιμάει ότι μια σκουληκότρυπα μεγέθους νανόμετρου (10^-9 m) θα μπορούσε να μεταφέρει το ποσό των 10⁶⁹ bits το δευτερόλεπτο. Οι Thorne, Morris και Yertsever περιέγραψαν επίσης μια μέθοδο, συμβατή τόσο με τη γενική σχετικότητα όσο και με την κβαντομηχανική, σύμφωνα με την οποία θα μπορούσαν να εγκατασταθούν σκουληκότρυπες μεταξύ της Γης και απομακρυσμένων θέσεων πολύ γρήγορα, ακόμη και στην περίπτωση που οι προορισμού απέχουν πολλά έτη φωτός.

Ο φυσικός David Hochberg  και ο Thomas Kephart  του πανεπιστημίου του Vanderbilt, επισήμαναν ότι λίγο μετά το Μπιγκ Μπανγκ η βαρύτητα ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να εξασφαλίζει την απαιτούμενη ενέργεια για τον αυθόρμητο σχηματισμό ενός τεράστιου αριθμού αυτό-σταθεροποιούμενων σκουληκότρυπων. Ένα σημαντικό μέρος αυτών μπορεί να βρίσκεται ακόμη εδώ γύρω και να είναι προσβάσιμες ώστε να εξασφαλίζουν ένα μεγάλο δίκτυο διαδρόμων προς το απώτερο σύμπαν. Θα ήταν πολύ πιο εύκολο να ανακαλύψουμε και να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις προϋπάρχουσες φυσικές σκουληκότρυπες παρά να κατασκευάσουμε καινούργιες. 

Το σημαντικό είναι ότι αν υπάρχουν και έμμεσοι τρόποι προσέγγισης του ορίου που θέτει η ταχύτητα του φωτός, οι τεχνολογικές δυνατότητες που θα αναπτύξει ο μελλοντικός ανθρωπο-μηχανικός πολιτισμός θα κάνουν δυνατή την ανακάλυψή τους και, στη συνέχεια, την εκμετάλλευση τους με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Tι Πιστεύω αλλά δεν μπορώ να Αποδείξω (3)

Ian McEwan, μυθιστοριογράφος (Σάββατο, Εξιλέωση, Άμστερνταμ, Μαύρα Σκυλιά)

Αυτό που πιστεύω αλλά δεν μπορώ να αποδείξω είναι ότι μετά το θάνατό μου δε θα επιβιώσει ούτε ένα μέρος από τη συνείδηση μου. Δεν λαμβάνω υπόψη μου το γεγονός ότι θα απομείνω ως μια άχρωμη φιγούρα στις σκέψεις άλλων ή ότι κάποια μέρη από τη συνείδησή μου θα επιβιώσουν στα γραπτά μου ή στη θέση του δέντρου που καλλιέργησα ή στο βαθούλωμα του παλιού μου αυτοκινήτου. Υποψιάζομαι ότι πολλοί από τους συνεργάτες του Edge (στμ: To site της Τρίτης Κουλτούρας) θα θεωρήσουν τη άποψη αυτή κοινότυπη: αληθινή αλλά όχι σημαντική. Ωστόσο, είναι μια άποψη που διχάζει τον κόσμο κατά κρίσιμο τρόπο και έχει γίνει μεγάλη ζημιά τόσο στη σκέψη όσο σε ανθρώπους από όσους πιστεύουν ότι υπάρχει ζωή – μια καλύτερη, πιο σημαντική ζωή – κάπου αλλού. Το ότι η ζωή μας είναι σύντομη, το ότι η συνείδηση είναι ένα τυχαίο δώρο τυφλών διεργασιών, κάνει την ύπαρξή μας ακόμη πιο πολύτιμη και τις ευθύνες μας για αυτήν ακόμη πιο ουσιαστικές.

Τι Πιστεύω αλλά δεν μπορώ να Αποδείξω (2)

Martin Rees, καθηγητής κοσμολογίας και αστροφυσικής στο Trinity College του Cambridge (Μόνο έξι αριθμοί)

Πιστεύω ότι η νοήμων ζωή, προς το παρόν γνωστή μόνο στη Γη, υπάρχει σε ολόκληρο το γαλαξία μας αλλά και πέρα από αυτόν – στην ουσία, η πολυπλοκότητα βρίσκεται στα γεννοφάσκια της. Ακόμη και αν οι έρευνες που διεξάγει το SETI (Ινστιτούτο Αναζήτησης Εξωγήινης Ευφυΐας) δεν οδηγήσουν πουθενά, αυτό δεν θα σημαίνει ότι η ζωή θα περάσει στο κοσμικό παρασκήνιο. Αντίθετα, μπορεί να λειτουργήσει ως προωθητικό της αυτοεκτίμησης μας. Η ζωή στη γη και το πεπρωμένο της μπορεί να ειδωθούν ως ένα ζήτημα κοσμικής σημασίας. Ακόμη και η νοημοσύνη είναι αποκλειστικά γήινη ιδιότητα, υπάρχει αρκετός χρόνος μπροστά ώστε αυτή να απλωθεί σε όλο το γαλαξία και να εξελιχθεί σε μια τόσο μεγάλη πολυπλοκότητα, πολύ πέρα από τα όρια αντίληψής μας.

Υπάρχει μια άρρητη τάση να φανταζόμαστε ότι οι άνθρωποι θα είμαστε παρόντες όταν σε 6 δις χρόνια ο ήλιος θα εξαντλήσει τα αποθέματά του και θα σβήσει. Αλλά οι μορφές ζωής και νοημοσύνης που θα έχουν προκύψει έως τότε θα είναι τόσο διαφορετικές από εμάς όσο εμείς από τα βακτήρια. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουμε ακόμη και αν ο ρυθμός με τον οποίο θα δημιουργούνται καινούργια είδη κατά τη μελλοντική εξέλιξη παραμείνει ο ίδιος με αυτόν των τελευταίων 3,5-4 δις χρόνων. Αλλά η μετανθρώπινη εξέλιξη (των οργανικών αλλά και των τεχνητών ειδών) θα προχωρήσει πολύ πιο γρήγορα από τις αλλαγές που οδήγησαν στην εμφάνιση του ανθρώπου αφού θα καθοδηγείται από την ευφυΐα και όχι από τη σταδιακή δαρβινική φυσική επιλογή. Οι αλλαγές θα επιταχυνθούν δραστικά κατά τον τρέχοντα αιώνα – μέσω σχεδιασμένων γενετικών τροποποιήσεων, στοχευμένων φαρμάκων και, ίσως, εγκεφαλικών σιλικονούχων εμφυτευμάτων. Σε λίγους αιώνες από τώρα, η ανθρωπότητα μπορεί να μην απαντά ως ένα απλό είδος, ειδικά εάν ως τότε έχουν εγκαθιδρυθεί κοινότητες μακριά από τη Γη.

Αλλά μερικοί αιώνες δεν είναι παρά ένα εκατομμυριοστό της μελλοντικής ζωής του ήλιου – να μην πούμε για το σύμπαν που έχει πολύ μακρύτερο μέλλον. Το απώτερο μέλλον είναι αντικείμενο της επιστημονικής φαντασίας και μόνο. Προχωρημένες ευφυΐες μετά από δις χρόνια μπορεί να έχουν δημιουργήσει καινούργια σύμπαντα. Πιθανόν θα είναι σε θέση να επιλέξουν τους φυσικούς νόμους που θα κυριαρχούν στα δημιουργήματά τους. Πιθανόν να έχουν αναπτύξει την υπολογιστική ικανότητα να προσομοιώνουν το σύμπαν ως πολυπλοκότητα τέτοια, όμοια με αυτήν με την οποία εμείς αντιλαμβανόμαστε τώρα τον εαυτό μας.

Το πιστεύω μου μπορεί να παραμείνει αναπόδειχτο για δις χρόνια. Μπορεί και να διαψευστεί σύντομα – αν εμείς ή οι άμεσοι μετανθρώπινοι απόγονοί μας, για παράδειγμα, μπορέσουν και αναπτύξουν θεωρίες που θα αποκαλύπτουν εγγενείς περιορισμούς της πολυπλοκότητας. Αλλά είναι ένα υποκατάστατο της θρησκευτικής πίστης και ελπίζω να είναι αληθινό.

Τι Πιστεύω αλλά δεν μπορώ να Αποδείξω (1)

Σε μια σειρά από posts θα δημοσιεύσω τη μετάφραση των πιο χαρακτηριστικών και διασκεδαστικών «Τι Πιστεύωαλλά δεν μπορώ να Αποδείξω» των επιφανών επιστημόνων. Φιλοσόφων κλτ που συνέλεξε ο John Brockman. Χαρακτηριστικά ως προς την κουλτούρα και ιδεολογία που διέπει την πλειοψηφία της (χρηματόδουλης) επιστημονικής και φιλοσοφικής κοινότητας του σήμερα και διασκεδαστικά ως προς την αφέλεια που πολλοί από τους ευφυείς ετούτους δείχνουν. Ο editor John Brockman, είναι ο γκουρού της αυτοαποκαλούμενης ΤρίτηςΚουλτούρας που υπερβαίνει το δίπολο Δυο Κουλτούρες εισήγαγε πριν μισό και αιώνα ο CP Snow («λογοτεχνική» vs θετικών επιστημών). Μια Τρίτη Κουλτούρα πιο εμετική από τις δυο που υποτίθεται ότι υπερβαίνει

Richard Dawkins, Εξελικτικός Βιολόγος (Το Εγωιστικό Γονίδιο, Ο Τυφλός Ωρολογοποιός, Η Περί Θεού Αυταπάτη).

Είναι γεγονός ότι όλη η ζωή του πλανήτη καθορίστηκε από τη δαρβινική φυσική επιλογή, η οποία τον προίκισε και με μια ακαταμάχητη αυταπάτη περί «σχεδιασμού». Πιστεύω, αλλά δεν μπορώ να το αποδείξω, ότι το ίδιο ισχύει και για ολόκληρο το σύμπαν, εκεί όπου υπάρχει ζωή. Πιστεύω ότι όλη η ευφυΐα, όλη η δημιουργικότητα και όλος ο σχεδιασμός, παντού στο σύμπαν, είναι το άμεσο αποτέλεσμα μιας σωρευτικής διεργασίας ισοδύναμης με αυτό που εδώ εμείς αποκαλούμε δαρβινική φυσική επιλογή. Ο σχεδιασμός είναι επακόλουθο της φυσικής επιλογής και εμφανίστηκε στο σύμπαν μετά από μια περίοδο δαρβινικής εξέλιξης. Ο σχεδιασμός δεν μπορεί να προϋπήρξε της εξέλιξης και, επομένως, δεν μπορεί να καθόρισε το σύμπαν.

Chris Anderson, Διευθυντής Σύνταξης του Wired.

Το κίνημα του Ευφυούς Σχεδιασμού (ΕΣ) μού άνοιξε τα μάτια. Κατάλαβα ότι αν και πιστεύω ότι η εξέλιξη εξηγεί το γιατί ο κόσμος μας είναι έτσι όπως είναι, δεν μπορώ στην ουσία να το αποδείξω. Τουλάχιστον με τέτοιο τρόπο που να ικανοποιώ το κοινό του ΕΣ, το οποίο φαίνεται να απαιτεί ότι κάθε παράδειγμα μεγάλης πολυπλοκότητας ή έξυπνου φυσικού συστήματος πρέπει να ανιχνεύεται (και όχι απλά να επιδέχεται ανίχνευσης) εντός ενός εξελικτικού δέντρου, ώστε να αποδεικνύεται ότι δεν καθοδηγήθηκε από ένα Αόρατο Χέρι. Αν η επιστημονική κοινότητα δεν θέλει να το κάνει, τότε, σύμφωνα με αυτήν την επιχειρηματολογία, θα πρέπει να δεχτεί να μπει μια μεγάλη κόκκινη Σφραγίδα στο κεφάλαιο της εξέλιξης που υπάρχει στα εκπαιδευτικά εγχειρίδια της βιολογίας και την προσθήκη κεφαλαίων με εναλλακτικές θεωρίες, όπως αυτής της «καθοδηγούμενης» εξέλιξης και του δημιουργισμού.

Έτσι, με το πρότυπο αυτό, ουσιαστικά όλα σε όσα πιστεύω συσκοτίζονται από τη σκιά της μη-αποδειξιμότητας. Σε αυτά περιλαμβάνονται η πίστη μου ότι η δημοκρατία, ο καπιταλισμός και άλλα συστήματα που καθοδηγούνται από την αγορά (συμπεριλαμβανομένης της εξέλιξης) είναι καλύτερα από τα εναλλακτικά προς αυτά συστήματα. Υποθέτω ότι θα έπρεπε να αναφέρομαι σ’ αυτά σα «θεωρία της δημοκρατίας» και «θεωρία του καπιταλισμού» και να αποδεχτώ τη διδασκαλία του φασισμού και του ζώντος Μαρξισμού ως εναλλακτικές θεωρίες που πρέπει να διδάσκονται στα γυμνάσια.

Ο νανοειδής Νίτσε: Ο μικροαστικός αντικομφορμισμός ως φασισμός

Κάποτε, στα τέλη του 19ου αιώνα, έγραφε στην Γερμανία κάποιος με το όνομα Φρίντριχ Νίτσε. Ενσάρκωσε, ανάμεσα σε άλλα, το πρότυπο του διανοουμένου που τα βάζει με όλους ανεξαιρέτως, που απορρίπτει τους πάντες και τα πάντα: τη Γερμανία αλλά και την Ευρώπη ευρύτερα, τον πασιφισμό αλλά και τον παραδοσιακό μιλιταρισμό, την αστική τάξη και τον σοσιαλισμό, τον υλισμό του χρήματος αλλά και την χριστιανική ηθική. Είναι ο άνθρωπος- "αντί", ο άνθρωπος ως αντί: ο αντι-Βάγκνερ, ο αντι-Παύλος, ο αντι-Καντ, ο αντι-Χέγκελ, ο αντί-Χριστος. Αυτή του η εχθρότητα προς κάθε έκφανση της εποχής ανεξαίρετα βασίζεται, στο τέλος, σε μια ατέλειωτη δύναμη κατάφασης του εαυτού, σε ένα διονυσιακό ντελίριο αυτοκατάφασης: σε τελική ανάλυση, στον "υπεράνθρωπο" που προσπάθησε να είναι ο ίδιος ο Νίτσε για τον εαυτό του πληρώνοντας, τελικά, το βαρύ αντίτιμο της τρέλας.

 

 

Πάντοτε μου έκανε εντύπωση η τεράστια απήχηση του έργου του Νίτσε στην Ελλάδα· φαντάζομαι ότι κάποιοι θα θεωρούν ότι οφείλεται στην μεγάλη απήχηση του Καζαντζάκη, αλλά αναρωτιέμαι αν τα πράγματα δεν έχουν στην πραγματικότητα την ανάστροφη μορφή, και αν η δημοφιλία του Καζαντζάκη δεν οφείλεται στην πρότερη απήχηση όχι τόσο του Νίτσε ως φιλοσόφου, αλλά του είδους αντίληψης για τον κόσμο και τον εαυτό που αυτός θεμελίωσε για ένα ακροατήριο που ταξικά βρίσκεται στους αντίποδες του φαντασιακού του αριστοκρατισμού: τους μικροαστούς.

 

 

Η δημοφιλία αυτή μου φαίνεται αποκαλυπτική όχι για τον Νίτσε, αλλά για την ελληνική κοινωνία των τελευταίων 50 περίπου ετών: υπάρχει μια ενστικτώδης τάση της μικροαστικής ιδεολογίας στην Ελλάδα να "αναγνωρίζει" τον εαυτό της στο έργο του Γερμανού. H καθολική του εχθρότητα σε όλες τις τάξεις και τις ιδεολογικές τάσεις της εποχής του διαμεσολαβεί την επιθυμία του μικροαστού για μια εξιδανικευμένη ανεξαρτησία από τις σχέσεις παραγωγής και από τις άλλες τάξεις. Όσο μεγαλύτερη είναι η αντικειμενική εξάρτηση του μικροαστού από το κεφάλαιο και η απειλή που νιώθει από την οργάνωση και τις διεκδικήσεις των "κάτω", τόσο πιο σφοδρή και εμμονική είναι η τάση του να ταμπουρώνεται πίσω από κίβδηλες διακηρύξεις ανεξαρτησίας από το χρήμα και το κέρδος, από τα "οργανωμένα συμφέροντα" και τα "λόμπι."

 

 

Η καχυποψία του Νίτσε για τα πάντα, για όλες τις αξίες και αρχές που πηγάζουν από μια κοινωνία που έχει φτάσει να φαίνεται εντελώς εξωγενής και αυθαίρετη, η ευαίσθητή του μύτη για κάθε τι το σάπιο και υποκριτικό στις ιδέες της εποχής του, προσφέρει στον μικροαστό την ψευδαίσθηση ότι είναι η πηγή και έκφραση ενός διαβρωτικού, σχεδόν επαναστατικού κυνισμού· δίνει στην νοητική μιζέρια του και την μικρόνοιά του μια λάμψη ρομφαίας, αν όχι λυτρωτικής, τουλάχιστον αρκούντως εκδικητικής. Η πίστη του Γερμανού στην δύναμη του εαυτού του ως μοναδική πηγή της κατάφασης που απαιτεί η υπέρβαση της εποχής γίνεται για τον μικροαστό μιας πρώτης τάξεως απολογητική για τον αντικοινωνικό αυτισμό του. Και τέλος, η ηρωϊκή πόζα του μοναχικού και παρεξηγημένου εχθρού της εποχής τον εμπνέει με κάθε είδους φαντασιώσεις μοναδικότητας και αντικομφορμιστικού σθένους, επιτρέποντάς του να αναποδογυρίσει τον κόσμο ως είδωλο μέσα στο κεφάλι του, μετατρέποντας έτσι την πραγματικότητα της ταξικής του ανασφάλειας σε θρίαμβο κατά των νεφελωδών και αδιευκρίνιστων εχθρών της επικράτησης και δικαίωσής του.

Πριν πολλά χρόνια, ο μεγάλος αυστριακός πεζογράφος Χέρμαν Μπροχ αποκάλυψε πως αυτός ο μπάσταρδος, εκφυλισμένος νιτσεϊσμός αποτελεί στην ουσία το γόνιμο έδαφος της --μετά βαϊων και κλάδων δικής του κοπής-- παράδοσης του μικροαστού στην φασιστική σαγήνη. Ο δάσκαλος γυμνασίου Ζαχαρίας αυτοκολακεύεται πως είναι φορέας μιας φωτισμένης καχυποψίας απέναντι στις δεσπόζουσες αντιλήψεις της εποχής του την στιγμή που στην ουσία είναι ο ίδιος ο απόλυτος κομφορμιστής, ένας άνθρωπος βαθιά διαβρωμένος από το μίσος και την ορμή θανάτου που του εμπνέει η αντικειμενική διάβρωση των πνευματικών έστω προνομίων δια των οποίων θεωρούσε πως εξασφάλιζε την ταξική του θέση.

 

 

Σας παρουσιάζω σήμερα έναν σύγχρονο Ζαχαρία, τον δικό μας Ζαχαρία, το δικό μας πορτραίτο νανοειδούς νιτσεϊσμού. Είναι βέβαια "διανοούμενος" και ονομάζεται Γιώργος Διαλεγμένος -- θεατρικός συγγραφέας το επάγγελμα. Η γενιά μου τον ξέρει ως "ρηξικέλευθο" και "ανατρεπτικό". Αλλά αυτά τα μυαλά κουβάλαγε η γενιά μου: 

«Γκιλοτίνα! Για όλους αυτούς που φέραν' τη χώρα σε αυτό το χάλι έπρεπε να είχαν στηθεί γκιλοτίνες στο Σύνταγμα. Για όλους όσοι περάσαν' στη Βουλή απ' τον Ανδρέα Παπανδρέου και μετά. Δεν υπάρχει άνθρωπος καλός εκεί μέσα. Αν υπήρχε θα έλεγε «συγγνώμη, έκανα λάθος. Φεύγω». Ολοι είναι στο κόλπο. Και ο Παπακωνσταντίνου και ο Βενιζέλος. Αν ήταν στην Κίνα, θα τους είχαν εκτελέσει. Θέλουν εκτέλεση. Ούτε καν φυλακή». Ακραίος, προκλητικός, για πολλούς τρελός. Παρ' όλο που περνούν τα χρόνια, ο Γιώργος Διαλεγμένος δεν φαίνεται να ησυχάζει. Κι ας δηλώνει «παραιτημένος», «τουρίστας» στη χώρα του και «συνταξιούχος διαδηλωτής», που θέλει «δυο-τρεις ακόμη διαδηλώσεις για να πάρει και το επικουρικό του».

Η«Ε» τον συνάντησε στο «κελί του Λουδοβίκου», ένα ασφυκτικό δώμα που έφτιαξε ολομόναχος. Η πρόσκληση ήταν δική του. Γιατί χάρηκε που ξανακυκλοφόρησε η «Ελευθεροτυπία» («μπορεί να γίνει η πρώτη εφημερίδα», λέει) και γιατί ολοκλήρωσε αισίως έπειτα από «επτά χρόνια ψυχαναγκασμού» το νέο του θεατρικό έργο. Κυρίως, γιατί θεωρεί επικίνδυνη τη Δημοκρατία μας. «Είναι ασυδοσία. Προσωπικά, αυτή τη Δημοκρατία τη χέζω πατόκορφα. Το λίκνο η Βουλή! Και καμιά φορά λένε και "το μπουρδέλο η Βουλή". Επειδή εγώ έχω μανία με τα μπουρδέλα και πηγαίνω και ρωτάω τις τιμές, κάνουν λάθος που λένε μπουρδέλο τη Βουλή. Αμα μπουν σε μπουρδέλο θα ντραπούν βλέποντας πόσο οργανωμένο και καθαρό είναι. Δεν υπάρχει περίπτωση αυτή η χώρα να γίνει κράτος. Είμαστε απ' το DNA μας σκάρτοι. Είμαστε σκάρτοι. Το λέω αυτό και στενοχωριέμαι».

- Είστε στενοχωρημένος; Οχι αγανακτισμένος;

«Οχι. Ξέρω σε τι τόπο ζω. Πηγαίναν' στο Σύνταγμα οι αγανακτισμένοι πολίτες. Αγάπη μου, αφού εσύ τον ψήφισες, τι αγανακτείς; Τον ψήφισες ξανά και ξανά και ξανά! Και αν θέλει γιαούρτωμα ο βουλευτής και ο υπουργός, το εκλογικό σώμα θέλει σκατά στη μούρη. Διότι αφού βλέπεις ότι σε κοροϊδεύουν, γιατί εσύ τρέχεις και τους ξαναψηφίζεις; Μην πας! Κλείσου σπίτι σου, όπως κλείστηκες όταν μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα. Αλλά ο Ελληνας δεν μπαίνει σε καλούπια. Στο Αγκίστρι ερχόταν το ΣΔΟΕ και έλεγε «"Παναγιωτάκη, τι μας έχεις σήμερα;". "Σας έχω δυο τσιπούρες παιδιά και δυο αστακουδάκια". Εγώ καθόμουν στο διπλανό τραπέζι και τ' άκουγα. Τρώγανε καλά καλά και μετά πηγαίνανε στο διπλανό εστιατόριο. Υποτίθεται ότι κάνανε έλεγχο και μαζεύαν' φόρους!».

- Καταγγέλλετε τους άλλους. Εσείς δεν έχετε κάνει παρανομία στη ζωή σας;

«Βεβαίως κι έχω κάνει. Καταρχάς, δεν πληρώνω στη συγκοινωνία. Οπου μπορώ την "κάνω" κι εγώ. Αφού έτσι έχω μάθει. Δεν είναι καθόλου τυχαίο στο χαμό αυτό το ποσοστό που πήρε η Χρυσή Αυγή. Είναι γέννημα αυτών που κατέστρεψαν τη χώρα. Η Χρυσή Αυγή είναι ένα κλαδί με αγκάθια που το κρατάς γιατί αν το αφήσεις θα πέσεις. Δεν μπορείς όμως να τη βάλεις στην παρανομία, όπως κάναν' στον κομμουνισμό. Εξακόσιες χιλιάδες άτομα την ψηφίσαν'. Τι ήταν η Χρυσή Αυγή; Κάτι από την παλιά ΕΠΕΝ. Για το οποίο γελάγαμε. Και ξαφνικά φτάνει στο 12%».

- Η εγκληματική βία της εναντίον των μεταναστών δεν σας προκαλεί;

«Εχουμε ανάγκη 500 μετανάστες; Ορίστε, περάστε από γιατρούς και ελάτε. Οπως έκαναν σε εμάς οι Γερμανοί. Οι υπόλοιποι "κόβονται". Δεν είχαμε ανάγκη να φορτώσουμε τη χώρα με δολοφόνους, Καλάσνικοφ, πουτάνες και μαστροπούς».

- Παρουσιάζετε τα πράγματα σαν να μην είχαμε κι εμείς τους δικούς μας.

«Μας φτάνανε οι πουτάνες μας. Πουτάνες, όπλα, κλέφτες είχαμε αρκετούς. Δεν θέλαμε άλλους!».

- Οσα πρεσβεύετε ακούγονται πολύ ρατσιστικά, πολύ φασιστικά...

«Ας ακούγονται. Επειδή αγαπώ τη χώρα μου είμαι φασίστας; Ας οργανωθούμε ως κράτος κι ας είναι κι ο Κουλουβαρδόπουλος αρχηγός - δεν είπα η Χρυσή Αυγή. Δεν αντέχουμε το φασισμό, αλλά έχουμε ασυδοσία στη Δημοκρατία. Βλέπω έναν που σπάει το δέντρο και του λέω "ρε φίλε, το έσπασες". "Γιατί, δικό σου είναι;". Λέω σε έναν άλλο "μην παρκάρεις εκεί πέρα, δεν περνάμε, θα πάρεις 40 ευρώ πρόστιμο". "Αφού και στο γκαράζ 40 δίνω. Εντάξει, μέσα στα 11 εκατομμύρια υπάρχουν και γύρω στις 300 χιλιάδες που σκέφτονται κανονικά».

- Οταν λέτε σκέφτονται κανονικά, τι εννοείτε;

«Εννοώ αγαπάνε τη φύση, αγαπάνε τη χώρα. Εδώ πέρα κανένας δεν αγαπά τη χώρα του. Κοιτάζει μόνο πώς θα βολευτεί. Ετσι έμαθε. Γι' αυτό και θα έπρεπε όταν μεγαλώνει το παιδί να το παίρνει το κράτος και να το απομονώνει από την οικογένεια. Διαφορετικά, διαιωνίζεται ο Ελληνας κομπιναδόρος και λαμόγιο».

- Εχετε δηλώσει υπέρμαχος της θανατικής ποινής. Η φυλακή είναι ημίμετρο;

«Στη φυλακή θα τρώει, θα παίζει μπάσκετ, θα περνά καλά μέχρι να περάσουν 20 χρονάκια και να βγει πάλι έξω. Ενώ σου έχει σκοτώσει δυο παιδιά. Δεν είναι άδικο; Μιλώντας για αδικία, θυμήθηκα τη Λιάνη. Γιατί να παίρνει σύνταξη αυτή; Γιατί να έχει όλα αυτά τα σπίτια που της άφησε ο Παπανδρέου; Πού είναι το κράτος να της πει: Ελα εδώ, κυρία μου, στο δρόμο! Ολοι όσοι τα φάγανε, στο δρόμο, όπως αυτοί που ζητιανεύουνε στους τεκενέδες. Κι ο Τσοχατζόπουλος! Ούτε κρεβάτι να μην έχουν... Δεν σηκώνουν αυτά δίκες. Οι δίκες γίνονται για να την κοπανήσουν. Νόμος περί ευθύνης των υπουργών! Ούτε στην Ουγκάντα δεν έχουν τέτοιους νόμους. Αλλά για ποιο κράτος μιλάμε όταν ο άλλος έκανε τη χώρα μπάχαλο και πάει να κάνει τον καθηγητή στο Χάρβαρντ...».

- Υπάρχει κράτος όταν σας έρχεται το μπιλιετάκι με το νέο χαράτσι.

«Αυτό είναι ληστεία. Κανονικά, ο κόσμος έπρεπε να είχε ένα περίστροφο και να λέει "τι είναι αυτό; Δεν έχω να το πληρώσω". Μπαπ, ρίχτου. Εκδίκηση, ρε παιδί μου. Για να μπορείς να πεις "κι εγώ, ρε κερατά, σε έφαγα". Τα Καλάσνικοφ τα έχουν και κάνουνε ληστείες αντί να μπουκάρουν στη Βουλή και να τους καθαρίσουν όλους. Και τους 300. Θα μου πεις, μετά τι θα γίνει; Ασε το μετά. Για να χτίσεις ένα γερό σπίτι πρέπει να γκρεμίσεις πρώτα το παλιό. Κάποιοι αυτοκτονούν! Αφού, βρε ηλίθιε, θέλεις να αυτοκτονήσεις πάρε και κανά δυο υπουργούς μαζί σου. Είμαστε σάπιοι -κι εγώ έχω κάνει τις σαπίλες μου. Αλλά πλέον ούτε αγανακτώ. Ούτε με νοιάζει. Εγώ σε 10 χρόνια, πλούσια πλούσια, "φεύγω". Εχω και τον τάφο μου έτοιμο. Και λέω στη Σοφία "τζάμπα τα έξοδα". Πήγα στο γιατρό και δεν έχω τίποτα!».

- Είναι πραγματικά τόσο καλή η σχέση σας με το θάνατο ή μας κοροϊδεύετε;

«Από 7 ετών. Αυτό το οφείλω στην κυρά Κατίνα, τη Διαλεγμένου. Της είχαν σκοτώσει οι Γερμανοί το παιδί και πήγε και πήρε ένα άλλο παιδί που το λέγαν' Γιώργο. Εμένα. Γιατί αν με λέγαν' Νίκο, θα ήμουν ακόμα μέσα. Και με πήγαινε κάθε μέρα στο νεκροταφείο. Οι πρώτες μου εντυπώσεις απ' το βρεφοκομείο ήταν στο νεκροταφείο».

- Βλέπατε και κηδείες;

«Κηδείες; Τα πάντα! Εβλεπα να ξεθάβουν τους ανθρώπους και να τους κάνουν μπάλα. Γι' αυτό και σε όλα μου τα έργα υπάρχει ο θάνατος με τον άλφα ή τον βήτα τρόπο. Η κορύφωση, βέβαια, ήταν η "Νύχτα της Κουκουβάγιας". Εχω απόλυτη επαφή με το θάνατο».

- Με τον Θεό συνομιλείτε;

«Μόνο με τον Χριστό και την Παναγία. Συγκεκριμένα πράγματα.Τι είναι Θεός; Οποιος ξέρει ας έρθει και να μου πει. Κάθε βράδυ κάνω την προσευχή μου βάζοντας σφήνα και πρόσωπα που αγαπάω. Και πάντα σταυρώνω τη Σοφία».

- Ησασταν πάντα χριστιανός;

«Πίστευα στον Χριστό και στην Παναγία. Δεν ήμουν φανατικός με την Εκκλησία».

- Πιστεύετε στην άλλη ζωή;

«Οχι. Θα πάμε πιστεύω εκεί που ήμασταν πριν. Στο πουθενά. Στο τίποτα».

 

 

Πηγή: Ελευθεροτυπία

 

Πηγή: Lenin Reloaded