Το αδιέξοδο της άρχουσας τάξης και η παθητικότητα των αριστερών ηγεσιών - Επαναστατικό πρόγραμμα ή «σχέδιο Β» ;

Το αδιέξοδο της άρχουσας τάξης και η παθητικότητα των αριστερών ηγεσιών - Επαναστατικό πρόγραμμα ή «σχέδιο Β» ;του Σταμάτη Καραγιαννόπουλου

Πάνω στο έδαφος της εκδήλωσης του ιστορικού αδιεξόδου του καπιταλισμού, οι προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας γίνονται όλο και πιο δυσοίωνες. Οι διασημότεροι αστοί οικονομολόγοι, από άλλο δρόμο, φθάνουν στα ίδια συμπεράσματα με τους μαρξιστές. Το πιο ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι τρεις «γκουρού» της σύγχρονης αστικής οικονομικής σκέψης, οι οποίοι καταλήγουν σε κοινά, απαισιόδοξα συμπεράσματα («Καθημερινή» 20/9).

Ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Νουριέλ Ρουμπινί, συνεχίζει να προβλέπει ύφεση σε Ευρώπη και Αμερική, καθώς και σοβαρή επιβράδυνση στη Κίνα, αλλά και στις περισσότερες από τις λεγόμενες αναδυόμενες οικονομίες του πλανήτη. Ο νομπελίστας οικονομολόγος του «Harvard» Κένεθ Ρογκόφ, που διατείνεται ότι έχει μελετήσει όλες τις οικονομικές κρίσεις των τελευταίων 800 ετών, προβλέπει μια δεύτερη μεγάλη «σύνθλιψη» σαν αποτέλεσμα των τεράστιων χρεών, τοποθετώντας την ανάκαμψη «μετά από πολλά χρόνια». Τέλος, ο επίσης νομπελίστας Κρούγκμαν, θεωρεί ότι οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ στην ευρωπαϊκή κρίση «απλά αναβάλουν το μοιραίο».

Τα χρέη των κρατών του ευρωπαϊκού Νότου, με τα οποία είναι συνδεδεμένες οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες, αποτελούν ένα αξεπέραστο πρόβλημα για τον ευρωπαϊκό, αλλά και τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Για να κατανοηθεί το «ντόμινο» με το οποίο απειλείται η ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία, αρκεί να αναφέρουμε ότι μια χρεοκοπία στις τάξεις του ευρωπαϊκού Νότου θα μπορούσε να μεταδοθεί άμεσα στις γαλλικές, τις αγγλικές και τις γερμανικές τράπεζες, που μόνες τους κατέχουν το 61% του συνολικού χρέους της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Γαλλίας! 

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία του περιοδικού «Forbes» οι γαλλικές τράπεζες κρατούν στα χέρια τους το 27% του χρέους των κρατών «PIIGS» (Πορτογαλία, Ιταλία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία), ενώ ταυτόχρονα κατέχουν το 44% του «ανοίγματος» ολόκληρου του ιταλικού τραπεζικού τομέα. Οι αγγλικές τράπεζες κρατούν στα χέρια τους το 14% του χρέους των «PIIGS», ενώ επίσης κατέχουν το 30% του ιρλανδικού τραπεζικού χρέους. Οι γερμανικές τράπεζες κατέχουν το 20% του χρέους των «PIIGS», ενώ τέλος, οι ισπανικές τράπεζες κατέχουν το 43% των χρεών των πορτογαλικών τραπεζών.

Αυτά τα τεράστια χρέη, όπως έχουμε εξηγήσει σε παλιότερες αναλύσεις μας, είναι ένδειξη του πρωτοφανούς παρασιτισμού που χαρακτηρίζει την παρούσα ιστορική φάση του καπιταλισμού και πάνω από όλα, το απότοκο της απόπειρας να αποφευχθεί μια βαθειά ύφεση με την «τεχνητή γόμωση» του πάσης φύσης δανεισμού.

Όσο η μια ευρωπαϊκή χώρα μετά την άλλη βυθίζεται στην ύφεση, τα τεράστια αυτά χρέη γίνονται η συνταγή γι’ αυτό που οι αστοί δημοσιολόγοι ονομάζουν «η τέλεια καταιγίδα». Ο μόνος λόγος που αυτή η «καταιγίδα» έχει ως σήμερα αποφευχθεί είναι, σε ότι αφορά στις ευρωπαϊκές τράπεζες, η διοχέτευση από την ΕΚΤ φθηνού χρήματος σε αυτές για μια περίοδο πάνω από τρία έτη και σε ότι αφορά στα υπερχρεωμένα κράτη του Νότου, «η απαγόρευση χρεοκοπίας» μέσα από τη δημιουργία των περίφημων Μηχανισμών διάσωσης από την «τρόικα». 

Όμως υπάρχουν όρια στο τι μπορεί να «διασωθεί», ειδικά από τη στιγμή που η βασική ευθύνη των «διασώσεων» πέφτει όλο και περισσότερο στην εύρωστη καπιταλιστική Γερμανία και από τη στιγμή που το μόνο «λογικό» σε καπιταλιστική βάση φάρμακο ενάντια στα χρέη, δηλαδή η πολιτική της άγριας λιτότητας για τους εργαζόμενους, οξύνει την ύφεση και κατ' έπέκταση την υπερχρέωση. Με την Ισπανία, την 4η ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης να βρίσκεται «με το ένα πόδι» στον Μηχανισμό, με την «διάσωση» της Ελλάδας να απαιτεί σύμφωνα με το ΔΝΤ μια νέα περικοπή χρέους και μια νέα δανειοδότηση και την ύφεση να επεκτείνεται από τον Ευρωπαϊκό Νότο στον Βορά επιτείνοντας τον κίνδυνο χρεοκοπιών, η Γερμανία θα γίνεται όλο και λιγότερο «γενναιόδωρη». Έτσι σε μια κρίση που οι ίδιοι οι αστοί ομολογούν ότι θα κρατήσει πολλά χρόνια, οι χρεοκοπίες είναι αναπόφευκτες, με την Ευρωζώνη να μην είναι δυνατό να διατηρήσει τη σημερινή της μορφή και την επιλογή των εθνικών νομισμάτων να επανέρχεται στο προσκήνιο.

Το οικονομικό αδιέξοδο της ελληνικής άρχουσας τάξης

Ο ελληνικός καπιταλισμός ακροβατεί σ’ ένα τεντωμένο σκοινί. Τα περιθώρια για την παραμονή της ελληνικής άρχουσας τάξης στο «κλαμπ» των ισχυρών της ΕΕ είναι στενότερα από ποτέ. Η κυρίαρχη φιλολογία στα ΜΜΕ για τη «μεταστροφή του κλίματος» στις τάξεις των ευρωπαίων πολιτικών αξιωματούχων υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ, με αφορμή τις ανέξοδες ευχές των Μέρκελ και Σόιμπλε στην επίσκεψη της πρώτης στην Αθήνα και στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, είναι αβάσιμη. Ο παράγοντας που θα κρίνει την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ δεν είναι οι ευχές των ευρωπαίων αστών ηγετών, αλλά πρωτίστως η διεθνής οικονομική πραγματικότητα, που όπως ήδη αναφέραμε εξελίσσεται από το κακό στο χειρότερο. Μέσα σ’ αυτή την πραγματικότητα, η διαχρονική θέση του ελληνικού καπιταλισμού ως «αδύναμος κρίκος» της καπιταλιστικής Ευρώπης, σε συνδυασμό με την κυριολεκτικά καταστροφική του πορεία τα τελευταία τρία χρόνια, κάνουν απίθανη την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. 

Όσα «καλά λόγια» κι αν ακουστούν από τους ευρωπαίους αστούς πολιτικούς, αυτό που θα αποφασίσει για τη μοίρα της καπιταλιστικής Ελλάδας θα είναι η αδυσώπητη πραγματικότητα της καπιταλιστικής κρίσης. Η πραγματικότητα αυτή «μιλάει» με τη γλώσσα της στατιστικής και των οικονομικών εκτιμήσεων στη βάση δεδομένων και όχι με τη διάλεκτο της πολιτικής διπλωματίας. Η ύφεση για φέτος οδεύει ολοταχώς προς το 8%, με το συνολικό ΑΕΠ της Ελλάδας υποχωρώντας να σπάει το φράγμα των 200 δις ευρώ. Στο τούνελ, όχι μόνο δεν διαφαίνεται ακόμα φως, αλλά επιτελεία όπως αυτό της αμερικάνικης επενδυτικής τράπεζας «Citi», προβλέπουν ύφεση - εφιάλτη για το 2013, που θα φτάσει το 10,7%, ενώ μόλις λίγους μήνες πριν οι επίσημες εκτιμήσεις μιλούσαν για «την αρχή της ανάκαμψης»….

Πάνω στο έδαφος της βαθειάς ύφεσης το ελληνικό «δημόσιο» χρέος κινείται - σα να μην υπήρξε ποτέ το πρόσφατο «PSI» - σε επίπεδα που το καθιστούν μη βιώσιμο. Αξίζει να θυμηθούμε ότι το χρέος της Ελλάδας το 2009 βρισκόταν στα 298,5 δισ. ευρώ και στο 128,9% του ΑΕΠ. Το 2013 όπως παραδέχτηκε ο υπουργός Οικονομικών κατά την πρόσφατη κατάθεση του προσχέδιου του προϋπολογισμού στη Βουλή, μετά από 2 Μνημόνια, Μεσοπρόθεσμα, «PSI» κλπ θα διαμορφωθεί στα 352,3 δισ. ευρώ, αυξανόμενο κατά 53,8 δισ. ευρώ, δηλαδή κοντά στο 182,5% του ΑΕΠ! Αυτά είναι τα αποτελέσματα της «σωτηρίας» της χώρας από τους συνασπισμένους δανειστές της. 

Το ελληνικό πρόγραμμα όμως, κάθε άλλο παρά «αποτυχημένο» είναι, όπως συνηθίζουν να το αποκαλούν οι «Κευνσιανοί», που διατείνονται ότι υπάρχει τάχα ένας άλλος, «φιλολαϊκός δρόμος» μέσα στα όρια του καπιταλισμού. Μέχρι στιγμής έχει πετύχει απόλυτα το στόχο του. Διέσωσε τα υπερκέρδη των τραπεζών, εγχώριων και ξένων, οι οποίες θα είχαν υποστεί μεγάλες ζημιές από μια γενικευμένη χρεοκοπία, αλλά και εκείνα μιας χούφτας πανίσχυρων καπιταλιστικών ομίλων που λειτουργούν στη χώρα. Ενδεικτικά, το 31% των εισηγμένων στο ΧΑΑ εταιρειών συνεχίζουν να σημειώνουν και φέτος κέρδη, ενώ το 13% των εισηγμένων μάλιστα, αυξάνουν τα κέρδη τους συγκριτικά με το 2011 (στοιχεία από τους ισολογισμούς του πρώτου εξαμήνου του 2012 με πηγή την Ένωση Εισηγμένων Εταιρειών). 

Η λογική του προγράμματος «διάσωσης» ήταν σαφής από την αρχή: "στύβουμε" το βιοτικό επίπεδο εργατικής τάξης και μικροαστών για να αποπληρωθούν κανονικά τα ληστρικά τοκοχρεολύσια, αναβάλλοντας όσο μπορούμε το ντόμινο που θα προκαλέσει μια ανεξέλεγκτη χρεοκοπία. Αυτή συνεχίζει να είναι και η τακτική της τρόικας σχετικά με την Ελλάδα σήμερα. Όσο το δυνατό μεγαλύτερη χρονική μετάθεση του «μοιραίου» για να προετοιμαστούν καλύτερα τα μεγάλα καπιταλιστικά αφεντικά και να ελαχιστοποιηθούν τα μελλοντικά κόστη τους. Όμως, καθώς η ύφεση καλπάζει και καθώς τα περιθώρια να εξυπηρετηθεί το γιγάντιο χρέος της Ελλάδας από τις εξαντλούμενες δυνάμεις της εργατικής τάξης και των μικροαστών στενεύουν, ο χρόνος πλέον, σώνεται. 

Καθόλου τυχαία, πρώτο εξέπεμψε «σήμα κινδύνου» το ΔΝΤ, εκφράζοντας τους φόβους των Αμερικάνων και Γάλλων καπιταλιστών, αλλά και συνολικά των μεγάλων ξένων τραπεζών για το νέο εκτροχιασμό του ελληνικού χρέους. Το ΔΝΤ για να απελευθερώσει τη νέα δόση για την Ελλάδα, απαιτεί πλέον από την ΕΕ (βλέπε Γερμανία) επιπλέον χρηματοδότηση, που θα ανέρχεται σε 30 - 40 δισ. ευρώ, σε συνδυασμό με μια νέα περικοπή χρέους. Με άλλα λόγια, πέταξε το «μπαλάκι» της ευθύνης αποκλειστικά στη Γερμανία.

Εκείνη από την πλευρά της, παρά τις δηλώσεις "καλού κλίματος" έναντι της Ελλάδας, φοβούμενη ότι αν δεχθεί τις απαιτήσεις του ΔΝΤ θα δημιουργήσει ένα αρνητικό προηγούμενο εγγύησης χρεών για ολόκληρο το Νότο, πετάει το «μπαλάκι» αμήχανα στην ίδια την ελληνική άρχουσα τάξη, θέτοντας στους ώμους της το ακατόρθωτο καθήκον να διατηρηθεί μέσα στο ευρώ προσπαθώντας να «στύψει την πέτρα», δηλαδή το συνθλιμμένο βιοτικό επίπεδο των εργαζόμενων και ταυτόχρονα να διατηρήσει τη σταθερότητα της παρούσας αστικής συγκυβέρνησης. Και σα να μην έφθανε αυτό, αποφασισμένοι να μην δείξουν καμία περαιτέρω «γενναιοδωρία» στο Νότο, μαζί με Φινλανδία και Ολλανδία, οι Γερμανοί αστοί πήραν πίσω την υπόσχεση της Συνόδου του Ιουνίου για την απευθείας δανειοδότηση των τραπεζών από τον ειδικό Μηχανισμό για χρέη παρελθόντων ετών, η οποία είχε χαρακτηριστεί σωτήρια, ειδικά για την Ισπανία και μιλούν πλέον για δυνατότητα σχετικής δανειοδότησης που θα αφορά σε τραπεζικά χρέη τα οποία θα προκύψουν από εδώ και πέρα.

Η σκλήρυνση της Γερμανικής στάσης σε αντίθεση με τις εγχώριες ανοησίες περί «καλού κλίματος», αποτυπώνεται ξεκάθαρα στην κοινή πίεση όλων των εταίρων της τρόικας προς την συγκυβέρνηση γύρω από τα «εργασιακά». Η στάση αυτή πριν από λίγες βδομάδες έκανε τον Σαμαρά και τον Στουρνάρα να «διαρρεύσουν» την «ενόχλησή τους» και τον αστικό τύπο να κάνει λόγο για «ανευθυνότητα που προκαλεί την αποσταθεροποίηση της συγκυβέρνησης». Η πίεση αυτή είναι που τις τελευταίες μέρες ενεργοποίησε το ένστικτο αυτοσυντήρησης της ΔΗΜΑΡ, που απειλούμενη με πολιτική εξαφάνιση, έθεσε τις αλλαγές στα «εργασιακά» ως «κόκκινη γραμμή» και εισήγαγε την συγκυβέρνηση σε μια φάση σοβαρής κρίσης.

Το «όχι» της Γερμανίας σε μια νέα χρηματοδότηση και σ’ ένα νέο «κούρεμα» του χρέους, σε συνδυασμό με την ασφυκτική πίεση στα «εργασιακά», διαμορφώνουν την εικόνα μιας τακτικής «Πόντιου Πιλάτου» από την τρόικα, που στην πράξη συνιστά σπρώξιμο της Ελλάδας εκτός Ευρωζώνης. Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από το αν θα εγκριθεί τελικά η καθυστερούμενη δόση, η οποία μπορεί απλά μόνο να αναβάλει για λίγο καιρό τη χρεοκοπία και την ανάγκη για καταφυγή σ’ ένα εθνικό νόμισμα.

Ήδη υπέρ της λύσης της ελληνικής εξόδου τάσσονται ανοιχτά στη Γερμανία υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη όπως ο υπουργός Οικονομικών της Βαυαρίας Μάρκους Σέντερ, που στις 4/10 υποστήριξε στην ηλεκτρονική έκδοση του «Focus» ότι «οι κίνδυνοι από μια ελεγχόμενη έξοδο είναι σαφώς μικρότεροι από αυτό που πολλοί φοβούνται» και συνεχίζοντας ανέφερε : «Εκφράζω τον σκεπτικισμό μου σχετικά με το εάν η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει με τις δικές της δυνάμεις. Σύμφωνα με την άποψη της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα χρειάζεται πλήρη "ανοικοδόμηση". Αυτό είναι κώδωνας κινδύνου. Πρέπει όμως τώρα να περιμένουμε την έκθεση της τρόικας για να αποφασίσουμε τι πρέπει να γίνει. Η ιδέα του Πέερ Στάινμπρουκ (σ.σ πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος), απλώς να συνεχίσουμε να πληρώνουμε απεριόριστα για την Ελλάδα, δεν αποτελεί εναλλακτική. Εάν η Γερμανία πρέπει στο τέλος να πληρώνει επί μονίμου βάσεως για όλες τις υπερχρεωμένες χώρες, αυτό θα πρέπει να το αποφασίσουν οι πολίτες με δημοψήφισμα».

Την έξοδο από το ευρώ επίσης, προεξοφλούν επιτελεία του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου όπως οι οίκοι Pimco και City's, ενώ ο πρόεδρος της «Goldman Sachs Group» Γκάρι Κοχν εκτιμά ότι το πιο πιθανό είναι πως ορισμένες χώρες θα επιλέξουν να βγουν από την Ευρωζώνη «για να μπορέσουν να κυνηγήσουν την ανάπτυξη», καθώς «η Νότια Ευρώπη δεν έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί οικονομικά με το περιβάλλον σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών στο οποίο είναι σήμερα» («Καθημερινή» - 12/10).

Μια άρχουσα τάξη παρασιτική, αντιδραστική και απελπισμένη

Πάνω από όλα όμως, τη σίγουρη προοπτική για έξοδο από το ευρώ επιβεβαιώνουν οι ίδιοι οι έλληνες καπιταλιστές με την κλιμάκωση της τυχοδιωκτικής δράσης τους, που αναιρεί τα παραμύθια για το «εθνικό συμφέρον» που αραδιάζουν οι πολιτικοί τους υπάλληλοι στον «λαουτζίκο» και φανερώνει την πλήρη απώλεια εμπιστοσύνης από την πλευρά τους στις προοπτικές του ελληνικού καπιταλισμού. Η πρόσφατη μεταφορά έδρας της «COCA COLA Hellenic» και της «ΦΑΓΕ» στο εξωτερικό, που προστέθηκε στις αποχωρήσεις μεγάλων ξένων εταιρειών το τελευταίο διάστημα («Carrefour», «Credit Agricole», «Societe Generale») είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτού του φαινομένου. Ένα ακόμα πιο αδιάσειστο πειστήριο, είναι η συνεχιζόμενη φυγή καταθέσεων ύψους 84 δισ. ευρώ από το εγχώριο τραπεζικό σύστημα τα τελευταία δυόμισι χρόνια.

Σε αυτή την κοινωνικά προκλητική στάση, προστέθηκαν τα αποτελέσματα των αποκαλύψεων της ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ για την προκλητική απαλλαγή μιας σειράς μεγάλων καπιταλιστών από την πληρωμή του «χαρατσιού». Τέλος, τα στοιχεία που προκύπτουν από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων του 2011 είναι εξόχως αποκαλυπτικά για τον παρασιτικό ρόλο της άρχουσας τάξης. Για παράδειγμα, στην Εκάλη και το Ψυχικό - Φιλοθέη, δηλαδή στα προάστια των εκατομμυριούχων, ο μέσος όρος δηλωθέντος εισοδήματος ήταν μόλις €123.000 ευρώ και 74.798 ευρώ αντίστοιχα...

Ο γενικευμένος αυτός παρασιτισμός της ελληνικής άρχουσας τάξης έχει κάνει και τους ίδιους τους κατ’ επάγγελμα απολογητές της, να αγανακτούν με το ρόλο της. Ο επιφανής εκπρόσωπός τους Αλέξης Παπαχελάς, έγραφε χαρακτηριστικά στην «Καθημερινή» στις 17/10 : «...Πάντοτε υπήρχε μια κοινή γνώμη που ένιωθε πιο βολικά, πιο οικεία αν θέλετε, με τον ανατολίτικο τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας μιας κοινωνίας. Βρέθηκαν, όμως, φωτισμένοι και δυναμικοί ηγέτες από τον Καποδίστρια και τον Τρικούπη έως τον Βενιζέλο και τον Καραμανλή που μας ανάγκασαν να κολυμπήσουμε στα βαθιά νερά του δυτικού κόσμου. Με γκρίνιες, μάχες, πισωγυρίσματα, το καταφέραμε και γι’ αυτό η Ελλάδα μεγάλωσε ανέλπιστα, εντάχθηκε στα μεγάλα δυτικά κλαμπ και προόδευσε. Είχαν, όμως, οι ηγέτες αυτοί ως μεγάλο σύμμαχο μια εξωστρεφή αστική τάξη που είχε όραμα, αρχές και όρεξη για να προσφέρει στην πατρίδα. Τα τελευταία 30 χρόνια η τάξη αυτή αντικαταστάθηκε από μια κλεπτοκρατική και νεόπλουτη τάξη, που πιστεύει ακράδαντα στο «ό,τι φάμε και ό,τι πιούμε», τελεία και παύλα. Αυτό το μοντέλο δόξασε, αυτό υπηρέτησε μια ομάδα «ελαφρών» πολιτικών, αυτό μας πήγε στη χρεοκοπία...Πώς να δώσεις τη μάχη του ευρώ με έναν ιδιωτικό τομέα που φωνάζει «δώσε και μένα μπάρμπα» μπας και πάρει κανένα «φιλέτο», ή που νοσταλγεί τη δραχμή και τον τριτοκοσμικό τρόπο λειτουργίας της αγοράς;...».

Η γλώσσα αυτή δεν φανερώνει απλά απογοήτευση, αλλά απελπισία. Οι αστοί πάνω στο έδαφος της κρίσης που αποκαλύπτει τον κοινωνικά άχρηστο και παρασιτικό χαρακτήρα της τάξης τους, χάνουν την πίστη στη δυνατότητά τους να καθοδηγούν την κοινωνία. Αυτή η αυτοκριτική διάθεση που ενοχοποιεί σύσσωμο το αστικό πολιτικό κατεστημένο και τα πιο κρατικοδίαιτα αστικά στρώματα για να αγιοποιήσει τα - στην πράξη ανύπαρκτα – «εθνικώς σκεπτόμενα», δεν μπορεί παρά να αντανακλά την ανάπτυξη σοβαρών διασπάσεων στο στρατόπεδο της άρχουσας τάξης, φαινόμενο που ιστορικά αποτελεί έναν από τους βασικούς όρους για την εμφάνιση μιας κοινωνικής επανάστασης.

Το πολιτικό αδιέξοδο της άρχουσας τάξης και οι νεοναζί

Το χαμηλό ηθικό, η απαισιοδοξία και ο φόβος για το μέλλον του συστήματός τους, αντανακλά την ταχύτατη πολιτική απομόνωση των καπιταλιστών - ειδικά από την παραδοσιακή βάση υποστήριξής τους, δηλαδή τα τσακισμένα από τις πολιτικές τους «μεσαία στρώματα» - και την αυξανόμενη απαξίωση των παραδοσιακών αστικών κομμάτων και ηγεσιών.

Το παραδοσιακό κόμμα του ελληνικού κεφαλαίου, η Ν.Δ, όπως έδειξαν οι τελευταίες εκλογές κρατιέται στη ζωή σε τελική ανάλυση μόνο εξαιτίας του φόβου ενός τμήματος των συνταξιούχων, των μικρομεσαίων αποταμιευτών και των δημοσίων υπαλλήλων για την αβεβαιότητα που δημιουργεί το θολό οικονομικό πρόγραμμα της Αριστεράς. Τα αστικά δεκανίκια του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ, μετά τη συμμετοχή τους στη συγκυβέρνηση βρίσκονται όπως δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ενώπιον ενός προαναγγελθέντος πολιτικού θανάτου. Το μετριοπαθές ακροδεξιό ΛΑΟΣ έδωσε οριστικά τη θέση του στο πολιτικό σκηνικό στην ανερχόμενη νεοναζιστική «Χρυσή Αυγή», την οποία όμως οι αστοί επιθυμούν να χρησιμοποιούν σαν μια συμπληρωματική στους επίσημους κρατικούς μηχανισμούς δύναμη τρομοκράτισης του εργατικού κινήματος, αλλά καθόλου δεν θα ήθελαν να τη δουν να αντικαθιστά σε πολιτική ισχύ τα παραδοσιακά τους πολιτικά στηρίγματα, φοβούμενοι την ενεργοποίηση των επαναστατικών αντανακλαστικών που προκαλεί στους εργαζόμενους και τη νεολαία η άνοδός της.

Η συγκυβέρνηση και το πολιτικό προσωπικό που την στηρίζει και την απαρτίζει, αποδεικνύονται αναλώσιμα. Ο πρωθυπουργός, του οποίου το ηγετικό και «εθνικό» προφίλ προσπαθεί να αναστηλώσει ο αστικός Τύπος, είναι αδύνατο να μείνει υπεράνω πολιτικής φθοράς. Κοιτώντας τριγύρω από αυτόν, με το βλέμμα ήδη στις εκλογές, οι αστοί στην απόπειρά τους να συσπειρώσουν δυνάμεις για να δημιουργήσουν ξανά πολιτικές προσδοκίες ικανές να φρενάρουν την ανάπτυξη των «πολιτικών άκρων», βλέπουν μόνο λαομίσητους «Πάγκαλους» και «Ντόρες», πολιτικά ανυπόληπτους «Λοβέρδους», «Διαμαντοπούλες» και «Χρυσοχοΐδηδες» και επίλεκτα ονόματα της «Λίστας Λανγκάρντ». Αυτός είναι λοιπόν, ο ορισμός του πολιτικού αδιεξόδου για τους αστούς.

Οι νεοναζί της ΧΑ προσπαθούν να επωφεληθούν από την κατάρρευση του αστικού πολιτικού στρατοπέδου και στοχεύουν στη δημιουργία ενός αντιδραστικού κινήματος που θα καταλάβει την εξουσία, οργανώνοντας και επεκτείνοντας τους θύλακες στήριξής τους στην Αστυνομία και το στρατό. Όμως μόνο με αυτούς δεν μπορούν να πετύχουν τους σκοπούς τους. Ο φασισμός ιστορικά αναπτύχθηκε σαν ένα μαζικό κίνημα απελπισμένων, λουμπενοποιημένων μικροαστών που κινητοποιήθηκαν ενεργά ενάντια στο εργατικό κίνημα και μέσα σε έναν εντελώς διαφορετικό ταξικό συσχετισμό δύναμης από τον σημερινό.

Η ταύτιση με τη «Δημοκρατία της Βαϊμάρης», στην οποία εύκολα προβαίνουν μια σειρά αριστεροί αναλυτές, είναι εντελώς λαθεμένη. Μπορεί το βάθος της οικονομικής κρίσης και η ιδεολογία των νεοναζί της «Χρυσής Αυγής» να συνιστούν στοιχεία που προσδίδουν ομοιότητα της σημερινής κατάστασης της Ελλάδας με εκείνης της Γερμανίας του Μεσοπόλεμου, όμως σήμερα το εργατικό κίνημα και η Αριστερά είναι πολύ πιο ισχυρά από τότε έναντι των δυνάμεων της αντίδρασης. Η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζόμενων και των μικροαστών κοιτούν για πολιτική λύση προς τον ΣΥΡΙΖΑ και όχι προς την ΧΑ. Ειδικά στις μεγάλες πόλεις, τα οικονομικά και πνευματικά κέντρα της χώρας, ο συσχετισμός είναι συντριπτικός υπέρ της Αριστεράς. Συγκριτικά με τη Γερμανία του Μεσοπολέμου, οι μικροαστοί έχουν αποδυναμωθεί μέσα από την κοινωνική και οικονομική εξέλιξη, τόσο αριθμητικά, όσο και από τη σκοπιά του ειδικού βάρους τους στη διαμόρφωση πλειοψηφικών πολιτικών ρευμάτων στην κοινωνία.

Επιπρόσθετα, τα μικροαστικά στρώματα σήμερα, όπως φανέρωσε η πρόσφατη γενική απεργία στην οποία συμμετείχαν οι μαγαζάτορες και όπως έδειξαν οι μαχητικές αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις αρκετών μικροαστικών κλάδων τα τελευταία χρόνια (δικηγόροι, γιατροί, ταξιτζήδες, φορτηγατζήδες κ.α), δείχνουν ξεκάθαρα την διάθεσή τους να συμπαραταχθούν με το εργατικό κίνημα και όχι να στραφούν εναντίον του, όπως από τη φύση της στοχεύει η ΧΑ. Η μεγάλη πλειοψηφία των ανέργων και των μικροαστών θεωρεί υπεύθυνους για τα δεινά της χώρας τους τραπεζίτες και τους αστούς πολιτικούς όχι τους «ξένους» και τους «αριστερούς». Για κάθε έναν εξαχρειωμένο μικροαστό που θα ήθελε να εκτονώσει την οργή του πάνω σε έναν εξαθλιωμένο Πακιστανό μετανάστη, υπάρχουν πολλοί περισσότεροι που θέλουν να την κατευθύνουν ενάντια στους τραπεζίτες, την τρόικα και τους πολιτικούς υπηρέτες της.

Παρά την ανυπομονησία και την αλαζονεία των ηγετών τους, η ώρα των νεοναζί δεν έχει έρθει. Η μικρή άνοδός τους στα γκάλοπ δεν εκφράζει μια διάθεση για ενεργή υποστήριξη των αντιδραστικών τους στόχων, αλλά κύρια μια «τυφλή» διαμαρτυρία ενάντια «στους κλέφτες πολιτικούς». Οι συγκεντρώσεις τους είναι εντελώς άμαζες και οι οργανωμένες δυνάμεις τους βρίσκονται αριθμητικά κάτω ακόμα και από τα επίπεδα αρκετών οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Ακόμα χειρότερα για αυτούς, η αλαζονεία και ο εγκληματικός «ζήλος» που επιδεικνύουν ενάντια στους μετανάστες, έχει ενεργοποιήσει τα αντιφασιστικά αντανακλαστικά των μεταναστών και της νεολαίας. Αρχής γενομένης από το καλοκαίρι στη Νίκαια, σχεδόν σε κάθε γειτονιά των μεγάλων πόλεων έχουν ξεφυτρώσει πλέον αυθόρμητες αντιφασιστικές επιτροπές και αντιφασιστικές εκδηλώσεις, με αξιοσημείωτο μέγεθος και μαχητικότητα, που έχουν ήδη τρομοκρατήσει τους νεοναζί. Αν δε, υπήρχε η απόλυτα αναγκαία συνεργασία και ο συντονισμός ΣΥΡΙΖΑ – ΚΚΕ – συνδικάτων και ενώσεων μεταναστών σε κάθε γειτονιά, η εγκληματική δράση των νεοναζί θα μπορούσε να εξαλειφτεί και οι πυρήνες τους να εξαναγκαστούν σε έναν «κατ’ οίκον περιορισμό» διαρκείας.

Όσοι στην Αριστερά μιλούν με βεβαιότητα για τη «νέα Βαϊμάρη», το μόνο που καταφέρνουν είναι να εμφανίζουν την ΧΑ ισχυρότερη από ότι είναι στην πραγματικότητα και έμμεσα, να διαδίδουν τη μοιρολατρική πεποίθηση ότι οι φασίστες νομοτελειακά θα φτάσουν στην εξουσία. Έτσι πρακτικά, οι περί Βαϊμάρης φιλολογούντες, συγκαλύπτουν τον πιο καθοριστικό για την σημερινή κατάσταση παράγοντα, που είναι η ύπαρξη απόλυτα ευνοϊκών συνθηκών για την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και για την εφαρμογή ενός επαναστατικού προγράμματος, που μαζί με τον σάπιο ελληνικό καπιταλισμό θα ξεριζώσει και τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται η σημερινή εκλογική απήχηση των νεοναζί. Μπορούμε εύκολα να στοιχηματίσουμε από τώρα, ότι πολλοί από αυτούς που βιάζονται να ταυτίσουν το σήμερα με τις τελευταίες μέρες της Βαϊμάρης, αύριο θα είναι οι θιασώτες μιας δεξιάς στροφής του ΣΥΡΙΖΑ με άλλοθι την ΧΑ, προς την κατεύθυνση της παραίτησης από κάθε ριζική, επαναστατική κοινωνική και πολιτική αλλαγή και του αυτοπεριορισμού εντός των πλαισίων υπεράσπισης της αποθνήσκουσας αστικής δημοκρατίας και των σαπισμένων και κίβδηλων θεσμών της.

Αξίζει λοιπόν να το φωνάξουμε ξανά για να μην καταφέρουν οι μοιρολογίστρες της Βαϊμάρης να επιβάλουν τη μίζερη ψυχολογία τους στο εργατικό κίνημα και τη νεολαία: ο πιο καθοριστικός παράγοντας της κατάστασης δεν είναι η εκλογική άνοδος των νεοναζί αλλά η θεαματική ισχυροποίηση και η μαζική ώθηση του κομμουνιστικού κινήματος, μέσω του ΣΥΡΙΖΑ, στην εξουσία! Όλα σε τελική ανάλυση – συμπεριλαμβανομένης και της εξέλιξης της απήχησης των νεοναζί - εξαρτώνται σήμερα από την πολιτική και το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι απεργίες και η στάση των αριστερών ηγεσιών

Το δίμηνο Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου η εργατική τάξη κλήθηκε από τη συνδικαλιστική ηγεσία να συμμετάσχει σε δύο ακόμα 24ωρες γενικές απεργίες. Παρ’ ότι και ο πιο καθυστερημένος πολιτικά εργάτης καταλαβαίνει ότι οι σποραδικές 24ωρες γενικές απεργίες είναι εντελώς αδύνατο να εμποδίσουν την επίθεση της ελληνικής άρχουσας τάξης και της τρόικας και ότι αποτελούν μέρος μιας τακτικής της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας που στοχεύει στη εκτόνωση της εργατικής οργής, ειδικά σε χώρους που έχουμε εδώ και καιρό κινητοποιήσεις, οι εργαζόμενοι ανταποκρίθηκαν για άλλη μια φορά στο απεργιακό κάλεσμα, επιδιώκοντας να στείλουν μήνυμα ταξικής εναντίωσης στην κυβέρνηση και να σπρώξουν τη συνδικαλιστική ηγεσία προς την κλιμάκωση του αγώνα.

Η στάση της γραφειοκρατικής ομάδας Παναγόπουλου μετά τη γενική απεργία της 18ης Οκτώβρη ήταν αναμενόμενη. Αρχικά δεν προέβη σε καμία δέσμευση για κλιμάκωση, παρά μόνο εξέδωσε μια ανακοίνωση για συμμετοχή στη συμβολικού χαρακτήρα κινητοποίηση των ευρωπαϊκών συνδικάτων στις 14 Νοέμβρη. Μετά την πίεση όμως από τη βάση των συνδικάτων, η οποία κορυφώθηκε καθώς η κυβέρνηση άρχισε να παραπαίει, αναγκάστηκε να προκηρύξει μια 48ωρη γενική απεργία στο «παρά ένα» της ψήφισης των νέων μέτρων στη Βουλή. 

Η στάση όμως που πραγματικά εκπλήσσει και απογοητεύει χιλιάδες εργαζόμενους αγωνιστές, είναι εκείνη των πολιτικών και συνδικαλιστικών ηγεσιών του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς η μεγάλη πλειονότητα της εργατικής τάξης προσβλέπει μόνο στην Αριστερά για να μια νικηφόρα, αγωνιστική προοπτική.

Η ηγετική ομάδα του ΚΚΕ έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο με έναν διπλό τρόπο το κόμμα και τις δυνάμεις του στο εργατικό κίνημα. Από τη μία πλευρά μέσω της πλήρους πολιτικής παλινόρθωσης του σταλινισμού και της κλιμάκωσης της διασπαστικής τακτικής, στοιχείων που οδήγησαν φυσιολογικά στην εκλογική πανωλεθρία του Ιουνίου, και από την άλλη, μέσω μιας εντελώς λαθεμένης εκτίμησης για τη συνείδηση των εργατικών μαζών και τον μετεκλογικό συσχετισμό δύναμης μεταξύ εργατικής τάξης και κεφαλαίου στη χώρα. Η εκτίμηση αυτή, υποστηρίζει σε γενικές γραμμές, ότι η σοβαρή εκλογική ήττα του ΚΚΕ ήταν το αποτέλεσμα της υποχώρησης της συνείδησης των εργαζόμενων και ότι συνεπώς, το κύριο καθήκον σήμερα είναι η «μάχη οπισθοφυλακών» για την υπεράσπιση και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των εργαζόμενων, αφού η υπόθεση της επανάστασης και της εξουσίας έχει απομακρυνθεί εξαιτίας της απουσίας διάθεσης για ριζικές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές από την εργατική τάξη. 

Φυσικά, τίποτα δεν βρίσκεται πιο μακριά από την πραγματικότητα. Ο άκρατος σεχταρισμός της ηγετικής ομάδας του ΚΚΕ παραμορφώνει την εικόνα της ζωντανής ταξικής πάλης. Μόνο σαν αποκύημα φαντασίας μπορεί να ακουστεί στο μέσο εργάτη η εκτίμηση που προαναφέρθηκε, όταν από το 2010 μέχρι σήμερα, είχαμε 24 ημέρες γενικών απεργιών, το μαζικό κίνημα στις πλατείες με τη συμμετοχή πολλών εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, δεκάδες μαχητικούς αγώνες κατά χώρους και πάνω από όλα, μια άνευ προηγουμένου μαζική στροφή σε ένα κόμμα που – ανεξάρτητα από το πώς το προσεγγίζει η ηγετική ομάδα του ΚΚΕ – ιστορικά ανήκει στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα. 

Καρπός της θεωρίας της συντηρητικοποίησης των εργαζόμενων είναι η ανυπαρξία οποιασδήποτε συγκεκριμένης πρότασης για πραγματική κλιμάκωση του εργατικού αγώνα. Η μόνη πρόταση που προωθούσε για μέρες το κόμμα στο εργατικό κίνημα μετά την 24ωρη της 18ης Οκτώβρη ήταν αυτή για μια ακόμα 24ωρη γενική απεργία την ημέρα συζήτησης και κατάθεσης των νέων μέτρων στη Βουλή, μια πρόταση που στην ουσία της ταυτιζόταν με την αναιμική και αποσπασματική μέθοδο «πάλης» που έως τώρα προωθεί στα συνδικάτα η ομάδα Παναγόπουλου. Μόνο όταν η πίεση από τη βάση των συνδικάτων κορυφώθηκε σαν αποτέλεσμα της εικόνας κατάρρευσης που εμφανίζει της τελευταίες μέρες η συγκυβέρνηση, η ηγεσία του ΠΑΜΕ τάχθηκε υπέρ της 48ωρης της 6ης και 7ης Νοέμβρη.

Αλλά μήπως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ υπερασπίζει έναν άλλο, νικηφόρο δρόμο για το εργατικό κίνημα; Δυστυχώς όχι. Ακολουθώντας την τακτική της αοριστολογίας, δεν παραλείπει να φωνάζει «όλοι στους δρόμους», χωρίς όμως να εμφανίζει στα μάτια των εργαζόμενων κανένα συγκεκριμένο πρόγραμμα πάλης. 

Οι εργαζόμενοι δεν περιμένουν από τον ΣΥΡΙΖΑ να τους πει ότι πρέπει να βγουν στους δρόμους. Το έχουν κάνει τρία χρόνια τώρα και με το παραπάνω. Από το κόμμα που πλέον υποστηρίζουν μαζικά, αναμένουν τις κατάλληλες προτάσεις, μεθόδους και στόχους για να νικήσουν οι αγώνες. Αλλά η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δυστυχώς, κάνει σα να μην καταλαβαίνει. «Όλοι στους δρόμους!» επαναλαμβάνει μονότονα στους εργαζόμενους, κατευθύνοντάς τους όμως προς τις εκτονωτικές 24ωρες του Παναγόπουλου κι όχι προς ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα πάλης ικανό να ανατρέψει τη συγκυβέρνηση. 

Κι αν οι πλατύτερες μάζες των εργαζόμενων απογοητεύονται και συγχύζονται από αυτή τη στάση χωρίς να ξέρουν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν για να νικήσει ο εργατικός αγώνας, οι πιο πρωτοπόροι αγωνιστές του εργατικού κινήματος αντιλαμβανόμενοι την αναγκαιότητα για μια γενική απεργία διαρκείας μέχρι την ανατροπή της συγκυβέρνησης, πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση. Αντανάκλαση αυτής της πίεσης ήταν μέχρι τώρα οι σχετικές ανακοινώσεις της ΠΟΕ-ΟΤΑ, του σωματείου των εργαζόμενων στο Μετρό και ιδιαίτερα της διοίκησης της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, που μάλιστα έστειλε τελεσίγραφο στην ηγεσία της ΓΣΕΕ για κλιμάκωση του αγώνα και κάλεσε σε απευθείας συντονισμό τις άλλες ομοσπονδίες. Όμως δυστυχώς, μέχρι στιγμής η ηγεσία της ΓΕΝΟΠ δεν έδωσε καμία συνέχεια σε αυτό το κάλεσμα.

Παρ’ όλα αυτά, οι συνδικαλιστικές ηγεσίες, ακόμα και αν το ήθελαν, δεν διαθέτουν σήμερα το απαιτούμενο κύρος για να πάρουν στα χέρια τους την υπόθεση της οργάνωσης ενός πολιτικού απεργιακού αγώνα διαρκείας με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης. Η μόνη δύναμη που μπορεί να αναλάβει αυτή την ευθύνη, είναι η νέα πολιτική ελπίδα των εργαζόμενων μαζών και της νεολαίας, δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ. 

Πως θα πραγματοποιηθεί η «ανατροπή»;

Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, σωστά υπαναχώρησε από τη γραμμή της αποδοχής της νομιμοποίησης αυτής της κυβέρνησης και υιοθέτησε το σύνθημα της «δημοκρατικής ανατροπής». Τα συνθήματα όμως, δεν έχουν καμία αξία, αν δεν λαμβάνονται οι αναγκαίες πρωτοβουλίες για να πραγματοποιηθούν. Πως μπορεί λοιπόν να πραγματοποιηθεί το σωστό σύνθημα της «ανατροπής»; Ας δούμε ορισμένες βασικές ενέργειες και πρωτοβουλίες με τις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να συμβάλει στο σκοπό αυτό.

1) Η «ανατροπή» δεν θα έρθει απλά και μόνο με το «κατέβασμα στους δρόμους» και ειδικά, όταν αυτό το κατέβασμα γίνεται σύμφωνα με την εκτονωτική συχνότητα της απεργιακής «δοσολογίας» Παναγόπουλου. Πρώτα και κύρια, θα προκύψει από την κινητοποίηση και οργάνωση στους χώρους δουλειάς και στις γειτονιές. Έτσι, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία επιτροπών αγώνα σε όλους τους χώρους δουλειάς και τις εργατικές γειτονιές με καθήκον τους να προετοιμάσουν τη διεξαγωγή μιας γενική απεργίας διαρκείας για την πτώση της συγκυβέρνησης. Οι επιτροπές αυτές, θα πρέπει να προκύψουν μέσα από γνήσιες, μαζικές και δημοκρατικές διαδικασίες γενικών συνελεύσεων στους χώρους δουλειάς και λαϊκών συνελεύσεων στις γειτονιές και τις συνοικίες και εκτός από την προπαγάνδιση της γενικής απεργίας διαρκείας, θα προετοιμάσουν και θα οργανώσουν την οικονομική της στήριξη και την περιφρούρησή της από την τρομοκρατία της Αστυνομίας και των νεοναζί. 

2) Για τη δημιουργία ενός τέτοιου πανελλαδικού δικτύου επιτροπών αγώνα, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να προτείνει ένα Ενιαίο Μέτωπο στο ΚΚΕ και τα συνδικάτα. Όλες οι μαζικές οργανώσεις που υποστηρίζουν την υπόθεση του εργατικού αγώνα πρέπει να ενωθούν. Μόνο έτσι θα νικήσει ο αγώνας. Όσοι δε θα δεχθούν να μπουν μέσα στο Ενιαίο Μέτωπο θα είναι άξιοι περιφρόνησης από την εργατική τάξη. 

3) Από κοινού με το ΚΚΕ, τα σωματεία και τις ομοσπονδίες, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να λάβει την πρωτοβουλία για ένα έκτακτο πανεργατικό συνέδριο, με εκλεγμένους αντιπροσώπους από γενικές συνελεύσεις σε όλους τους εργατικούς χώρους. Σκοπός αυτού του συνεδρίου πρέπει να είναι η ίδρυση μιας ενιαίας εργατικής συνομοσπονδίας που θα ενώσει τους εργαζόμενους σε ιδιωτικό και κρατικό τομέα, υπερβαίνοντας τον σημερινό αναχρονιστικό διαχωρισμό σε δύο συνομοσπονδίες (ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ). Το πανεργατικό συνέδριο πρέπει πάνω από όλα να συζητήσει τον απολογισμό των αγώνων των τελευταίων χρόνων, την οργάνωση της γενικής απεργίας διαρκείας για την ανατροπή της συγκυβέρνησης και να εκλέξει μια νέα κεντρική συνδικαλιστική ηγεσία.

4) Ο ΣΥΡΙΖΑ μετά την εκλογική επιτυχία του Ιουνίου, έχει γίνει σημείο αναφοράς για τους εργαζόμενους και τη νεολαία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό θέτει καθήκοντα για τη λήψη από την πλευρά του σοβαρών, ουσιαστικών και όχι συμβολικών πρωτοβουλιών για τον συντονισμό του εργατικού αγώνα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Στόχος αυτών των πρωτοβουλιών πρέπει να είναι η πραγματοποίηση ενός μακρόπνοου προγράμματος κοινών πανευρωπαϊκών απεργιών και διαδηλώσεων, το οποίο θα στοχεύει στην ανατροπή των κυβερνήσεων που εφαρμόζουν αντεργατικές πολιτικές.

Όμως το ζήτημα της εξασφάλισης μιας νικηφόρας προοπτικής για τους αγώνες, δεν είναι μόνο ζήτημα κατάλληλων πρωτοβουλιών συντονισμού και οργάνωσης, αλλά πρωτίστως, συνδέεται με την δυνατότητα της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ να δώσει στις αγωνιζόμενες μάζες την ορατή πολιτική λύση μια κυβέρνησης που θα ξεριζώσει όχι μόνο τα αντιδραστικά Μνημόνια και τις δανειακές συμβάσεις, αλλά και τον ίδιο τον καπιταλισμό που τα δημιούργησε. 

Με ποιο πρόγραμμα;

Ο ΣΥΡΙΖΑ οδεύει προς τη συνδιάσκεψή που θα σηματοδοτήσει τη μετεξέλιξή του σε έναν ενιαίο κόμμα. Το ότι μέχρι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ένα αναλυτικό πρόγραμμα εξουσίας βγαλμένο μέσα από γνήσιες δημοκρατικές διαδικασίες με τη συμμετοχή της βάσης του, δεν είναι καθόλου τιμητικό για τους συντρόφους της ηγεσίας, που αντιμετωπίζουν αυτό το ζήτημα σα να είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των «ειδικών» των διαφόρων διορισμένων επιτροπών.

Το σχέδιο διακήρυξης που ανακοινώθηκε ενόψει της συνδιάσκεψης, δεν αποτελεί την αναγκαία πολιτική απάντηση που αναμένουν χιλιάδες πρωτοπόροι εργαζόμενοι και νέοι από τον ΣΥΡΙΖΑ. Πιο συγκεκριμένα, το σχέδιο αυτό, που υποστηρίχθηκε από την ηγετική πλειοψηφία του ΣΥΝ, πιστοποιεί τη δεξιά μετατόπισή της πάνω στο ζήτημα των Μνημονίων, του χρέους αλλά και γενικότερα στα ζητήματα που αφορούν στην οικονομία, στοχοποιεί άμεσα, ακόμα μια φορά, το νεοφιλελευθερισμό αντί για τον ίδιο τον καπιταλισμό, συσκοτίζει το οικονομικό και κοινωνικό περιεχόμενο του σοσιαλισμού, προσεγγίζει αταξικά το σημερινό κράτος και δεν προτείνει σαφείς ταξικές αναφορές για το νέο κόμμα. 

Οι σύντροφοι της ηγετικής πλειοψηφίας αδυνατούν να αποχωριστούν τις επιζήμιες αυταπάτες ότι είναι δυνατό να συμφιλιωθούν τα φιλολαϊκά μέτρα με τη διατήρηση του υφιστάμενου ελέγχου της ελληνικής οικονομίας από τους καπιταλιστές και ότι επίσης είναι δυνατό, να επιβληθεί με τα μέσα της διαπραγμάτευσης η χρηματοδότηση από τους διεθνείς πιστωτές της χώρας σε μια πολιτική «ανάπτυξης» και ενίσχυσης του βιοτικού επιπέδου των εργαζόμενων. Αυτές οι απόψεις αν υιοθετηθούν από τη συνδιάσκεψη, θα οδηγήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ και τους εργαζόμενους απροετοίμαστους στον σκληρό οικονομικό-πολιτικό πόλεμο που είναι έτοιμοι να διεξάγουν οι έλληνες αστοί μαζί με τους ξένους πιστωτές πάτρωνες τους ενάντια στην κυβέρνηση της Αριστεράς, όταν αυτή εκλεγεί στην εξουσία.

Από την άλλη πλευρά, η αριστερή αντιπολίτευση σε αυτές της απόψεις από την ηγεσία του «Αριστερού Ρεύματος» του ΣΥΝ (με την στήριξη ορισμένων συνιστωσών), όπως αποτυπώθηκε στις σχετικές τροποποιήσεις που κατέθεσε στην ΚΠΕ του ΣΥΝ, είναι αποσπασματική και ανεπαρκής.

Σωστά η ηγεσία του ΑΡ εκφράζει τη διαφωνία της για τη δεξιά μετατόπιση στο ζήτημα του χρέους και των Μνημονίων. Επίσης, απόλυτα σωστά, θέτει το ζήτημα της εθνικοποίησης των τραπεζών και της σύγκρουσης με την καπιταλιστική ΕΕ. Όμως παρότι οι τροποποιήσεις της επιχειρούν να αποκαταστήσουν την έννοια του σοσιαλισμού από την κακή μεταχείριση που της επιφυλάσσει η ηγετική πλειοψηφία, η ηγεσία του ΑΡ συμπαρατάσσεται στη γραμμή της υπεράσπισης ενός «αντιμνημονιακού προοδευτικού προγράμματος», αντί για την υπεράσπιση ενός επαναστατικού σοσιαλιστικού προγράμματος. Συνεχίζει να υπερασπίζεται το λαθεμένο σύνθημα της εξόδου από το ευρώ, που όπως και εκείνο της υπεράσπισης του ευρώ, συγχύζουν του εργαζόμενους αποπροσανατολίζοντας το εργατικό κίνημα από τα επαναστατικά, σοσιαλιστικά του καθήκοντα, ενώ ταυτόχρονα αγνοεί το μόνο σύνθημα που αντιπροσωπεύει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στην καπιταλιστική ΕΕ, δηλαδή αυτό των Ενωμένων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Ευρώπης. 

Έτσι δυστυχώς, η υπόθεση της επιστροφής στον επαναστατικό μαρξισμό, που απόλυτα σωστά οι σύντροφοι της ηγεσίας του ΑΡ είχαν υποστηρίξει πριν από 2,5 χρόνια στο συνέδριο του ΣΥΝ, μένει ακόμα χωρίς πολιτική εκπροσώπηση στα ηγετικά κλιμάκια του ΣΥΡΙΖΑ. 

Το σημερινό αδιέξοδο της Ελλάδας και της Ευρώπης έχει βαθειά κοινωνικά και οικονομικά αίτια. Είναι αδιέξοδο του ίδιου του καπιταλισμού. Το κύμα φυγής κεφαλαίων και καταθέσεων από τη χώρα που έχει ήδη αρχίσει, αποδεικνύει ότι δεν μπορούμε να πείσουμε τους καπιταλιστές να επενδύσουν για να βγει η οικονομία από την ύφεση και ταυτόχρονα να δώσουν ανθρώπινους μισθούς και να σεβαστούν τα εργατικά δικαιώματα. Η αδιάλλακτη στάση των διάφορων Σόιμπλε και Τόμσεν που ζητούν διαρκώς νέο «αίμα» από τους φτωχούς για να πληρωθούν οι τόκοι «στην ώρα τους», δείχνει ότι είναι αδύνατο να πείσουμε τους κερδοσκόπους πιστωτές και τους πολιτικούς εκφραστές τους να παραιτηθούν εθελοντικά από τα κέρδη τους για να ανακουφιστούν οι εργαζόμενοι.

Το μόνο που μπορούν να προσφέρουν οι καπιταλιστές και το σύστημά τους στην ελληνική κοινωνία είναι μαζική φτώχεια, ανεργία και υπερεκμετάλλευση. Δεν υπάρχει πιο επείγον πολιτικό καθήκον για τον ΣΥΡΙΖΑ από τον αγώνα η εργατική τάξη να αποσπάσει τα ηνία της οικονομίας και της πολιτικής εξουσίας από τα χέρια αυτών των συνασπισμένων αρπακτικών, με σκοπό να αναδιοργανώσει την κοινωνία πάνω σε μια νέα, σοσιαλιστική βάση. 

Συνεπώς, το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να είναι ένα πρόγραμμα «ανασυγκρότησης», ολότελα ξεκομμένο από το «στρατηγικό» στόχο του σοσιαλισμού. Πρέπει να υιοθετεί σαν άμεσο στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και τη λήψη σοσιαλιστικών μέτρων! Στο ανεπαρκές και γεμάτο αυταπάτες για τον καπιταλισμό σχέδιο διακήρυξης της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, δεν μπορεί να αποτελεί απάντηση ένα «σχέδιο Β» στηριγμένο σε ένα εθνικό νόμισμα. Αν η οικονομική και πολιτική εξουσία δεν φύγει από τα χέρια της άρχουσας τάξης, τότε σε τελική ανάλυση, ένα νέο νόμισμα θα συνιστά ένα διαφορετικό σύμβολο στην αυξανόμενη εξαθλίωση των εργαζόμενων μαζών. Ο μόνος δρόμος διεξόδου από την καπιταλιστική κρίση είναι η εγκαθίδρυση μιας σοσιαλιστικής, δηλαδή κοινωνικοποιημένης και δημοκρατικά σχεδιασμένης οικονομίας. Αυτός πρέπει να είναι ο κεντρικός στόχος του πολιτικού προγράμματος πάνω στο οποίο θα θεμελιώνεται ο ΣΥΡΙΖΑ σαν ενιαίο κόμμα.

Τα μέλη του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ που συμμετέχουμε στη συντακτική ομάδα του περιοδικού «Μαρξιστική Φωνή» και της εφημερίδας «Επανάσταση» έχουμε ήδη δώσει στη δημοσιότητα ένα αναλυτικό προγραμματικό σχέδιο για την κυβέρνηση της Αριστεράς (Η Μαρξιστική πρόταση για το πρόγραμμα της κυβέρνησης της Αριστεράς), το οποίο συνδέει τις βασικές διεκδικήσεις των μεγάλων ταξικών αγώνων ενάντια στην φτώχεια, την άγρια λιτότητα και την ανεργία, με τα αναγκαία επαναστατικά, σοσιαλιστικά μέτρα που θα ξεθεμελιώσουν τον καπιταλισμό. Γύρω από τις θέσεις αυτού του μαρξιστικού προγράμματος και με αφετηρία τη συνδιάσκεψη του Δεκέμβρη, καλούμε σε συσπείρωση κάθε αγωνιστή του ΣΥΡΙΖΑ, με σκοπό να διαδοθεί, να συζητηθεί και τελικά να υιοθετηθεί από το κόμμα μας.

Πηγή:  http://www.marxismos.com/

Η πνευματική "λεβεντιά" και ο φασισμός

Και μερικοί άλλοι λεβέντες του πνεύματος, που παρέα με τον Ezra Pound, γοητεύτηκαν από το φασισμό:

Martin Heidegger, Louis Ferdinand Celine, Oswald Spengler, W.B. Yeats, T.S. Eliot, Jean Cocteau, Luigi Pirandello, Giovanni Gentile, Benedetto Croce, Charles Maurras, James Burnham, Ernst Jünger, Filippo Marinetti και σε νεαρή ηλικία οι Maurice Blanchot και Georges Bataille, οι οποίοι, γρήγορα κατάλαβαν τη μαλακία τους και έγιναν πολέμιοι. Αντίθετα, «ο μεγαλύτερος των στοχαστών και ελάχιστος των ανθρώπων» (M Heidegger), έκανε τον κινέζο ως το τέλος της ζωής του. Και οι πολυάριθμοι οπαδοί τον δικαιολογούν λέγοντας ότι ήταν δημόσιος υπάλληλος, δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. Έναν άνθρωπο που έγραψε κοινοτοπίες σε εξεζητημένη και ασαφή, αλλά, ποιητική γλώσσα (παράδειγμα: Ο θανών έχει εγκαταλείψει τον κόσμο μας, αλλά με τους όρους του Είναι, εκείνοι που μένουν πίσω μπορούν ακόμα να είναι μαζί του.. ). Αλλά, ως γνωστόν, πάνω απ’ όλα, η ποίηση.

Casa Pound Italia: για τον φασισμό του 21ου αιώνα

Προς το παρόν, οι Ιταλοί φασίστες κρύβονται πίσω από τον πολιτισμό. Έτσι όμως πως βαδίζουν τα πράγματα, είναι ζήτημα χρόνου να σπάσει και εεκί το αυγό και αρχίσει η διάχυση του δηλητηρίου. Η αντιαστική και σοσιαλίζουσα ρητορική του φασισμού ασκεί μεγάλη γοητεία στις απελπισμένες μάζες. Εδώ, ως προοίμιο του κατατοπιστικού άρθρου του Μ Ζερμπίνο, ένα χαρακτηριστικό ποιήμα αντιαστικής και σοσιαλίζουσα ρητορικής, το Κάντο XLV – Με την Τοκοφλυφία  του Ε Πάουντ (μτφρ: Γιώργος Μπλάνας), εμβληματική μορφή του φασισμού, στην οποία ρητώς αναφέρεται η νεοφασιστική ιταλική οργάνωση. 

 

 

Με την τοκογλυφία,
δεν φτιάχνουν σπίτια οι άνθρωποι γερά:
η κάθε πέτρα λαξεμένη και βαλμένη στη θέση της σωστά
να στρώσει απάνω ο σοβάς, να δέσει
ο σκελετός, να κάτσουν τα στολίδια.

Με την τοκογλυφία
δεν ζωγραφίζουν οι άνθρωποι
παράδεισους στις εκκλησίες
μετά βαΐων και κλάδων,
την παναγιά να δέχεται τον άγγελο εξ ουρανών
κι απάνω εκεί στο πρόχειρο μολύβωμα να λάμπει
το φωτοστέφανό της….

Με την τοκογλυφία,
κρίμα μεγάλο κι άδικο ενάντια την φύση,
κάτι μπαγιάτικα αποφάγια το ψωμί σου
χάρτινο το ψωμί σου,
χωρίς το στάρι των βουνών και το σκληρό αλεύρι

 

Casa Pound Italia: για τον φασισμό του 21ου αιώνα

 

Toυ Μάρκο Ζερμπίνο

Ο φασισμός ήταν επανάσταση, η μοναδική που συντελέστηκε

πραγματικά σε αυτή τη χώρα και, κατά τη γνώμη μου,

αντιπροσώπευε ένα προοδευτικό κοινωνικό όραμα, μια

άνθηση της τέχνης, της τιμιότητας, της ειρωνείας.

Gianluca Iannone

Ο δέκατος ένατος αιώνας είναι νεκρός.

Ο εικοστός αιώνας είναι νεκρός.

Εμείς, αντίθετα, αισθανόμαστε περίφημα.

Από το Manifesto dell’estremocentroalto

Φλωρεντία, 13 Δεκεμβρίου 2011. Είναι περίπου 12:30 το μεσημέρι όταν ο Gianluca Casseri, 50 ετών, παρκάρει το αυτοκίνητό του κοντά στην υπαίθρια αγορά της Πιάτσα Νταλμάτσια, στα βόρεια προάστια της πόλης, και κατευθύνεται με γρήγορα βήματα προς το σημείο όπου συνήθως κάθονται μόνο πλανόδιοι μικροπωλητές από την Αφρική. Μόλις φτάνει στο σημείο, ο άντρας πυροβολεί μερικές φορές με το ρεβόλβερ που κρατάει, ένα Μάγκνουμ 35 7. Στο έδαφος κείτονται τα άψυχα σώματα του Samb Modou, 40 ετών, και του Diop Mor, 54 ετών· δίπλα τους κείτεται βαριά τραυματισμένος ο Moustapha Dieng, 34 ετών. Ο Casseri επιστρέφει στο αυτοκίνητό του, μπαίνει μέσα και απομακρύνεται βιαστικά. Θα ξαναεμφανιστεί δύο ώρες αργότερα, λίγο μετά τις 14:30, κοντά σε μια άλλη υπαίθρια αγορά της πόλης, αυτή του Σαν Λορέντσο. Εκεί, στο ιστορικό κέντρο της πόλης, η ρατσιστική σφαγή συνεχίζεται: αυτή τη φορά πέφτουν τραυματισμένοι από τις σφαίρες του δολοφόνου ο Sougou Mor, 32 ετών, και ο Mbenghe Cheike, 42 ετών. Λίγο αργότερα, δύο αστυνομικοί εντοπίζουν τον Casseri στο υπόγειο της αγοράς, μέσα στο αυτοκίνητό του. Αυτός, όταν τους αντιλαμβάνεται, τραβάει ξανά το πιστόλι και, ταχύτατα, στρέφει την κάνη στο λαιμό του. Ύστερα τραβάει τη σκανδάλη.

Η σφαγή της Φλωρεντίας έχει ως άμεσο αποτέλεσμα να επανέλθει στο προσκήνιο της επικαιρότητας η ακροδεξιά οργάνωση CasaPound Italia (Οικία Πάουντ Ιταλία, Cpi), μέλος της οποίας, όπως έγινε γνωστό μετά τη σφαγή, ήταν ο Cassari. Αυτή τη φορά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τόσο ο Gianluca Iannone, ιδρυτής και αδιαμφισβήτητος ηγέτης της ομάδας, όσο και η παρέα του, που συνήθως είναι προσεκτικοί και επιδέξιοι χειριστές της επικοινωνίας, θα προτιμούσαν να μη βρίσκονται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Ενώ τα πτώματα των θυμάτων είναι ακόμα ζεστά, η Cpi εκδίδει μια ανακοίνωση στην οποία «εφιστά την προσοχή όλων ώστε να μη συσχετίσουν την τραγωδία της τρέλας που σήμερα προκάλεσε δύο νεκρούς στη Φλωρεντίας με τις πολιτικές δραστηριότητες του κινήματος». «Στο dna της CasaPound Italia», σπεύδουν να διευκρινίσουν οι συναγωνιστές, «η ξενοφοβία δεν επικροτείται, όπως δεν έχει θέση και η ρατσιστική βία».

Όσοι γνωρίζουν έστω και λίγο την ιστορία και την πολιτική δραστηριότητα της Cpi δεν εκπλήσσονται από τον εκνευρισμό και την ενόχληση των Iannone και σία για τα γεγονότα της Φλωρεντίας. Η CasaPound, προσπαθώντας εδώ και περίπου ένα χρόνο να προβάλει την εικόνα μιας οργάνωσης που τοποθετείται «πέρα» από τις «πεπαλαιωμένες» κατηγορίες της αριστεράς και της δεξιάς, μια πολιτική εμπειρία «αντικομφορμιστική», νεανική, εξεγερμένη και καινοτόμα ακόμα και μέσα στον χώρο της άκρας δεξιάς, ανέκαθεν απέρριπτε ως ψευδείς και προσχηματικές τις κατηγορίες για ρατσισμό, αντισημιτισμό, ομοφοβία και, γενικότερα, κάθε απόπειρα πολιτικών επιστημόνων ή των ΜΜΕ να την συσχετίσουν με την παραδοσιακή ιταλική δεξιά. Ορισμένοι κάπως επιφανειακοί ακαδημαϊκοί αφέθησαν να γοητευτούν από αυτή την «αυτοαφήγηση» που δημιούργησαν εκείνοι που, μεταξύ άλλων, αρέσκονται να αποκαλούνται «φασίστες της τρίτης χιλιετίας». Στη συνέχεια θα εξετάσουμε για ποιο λόγο το κίνημα του Iannone δεν παρουσιάζει καινοτόμα στοιχεία στο εσωτερικό του πανοράματος της ιταλικής άκρας δεξιάς. Για την ώρα, θα ξεκινήσουμε από μια απλούστερη ερώτηση: ποια είναι η CasaPound;

Οι «φασίστες της τρίτης χιλιετίας»

«Η CasaPound κραυγάζει: θα οικοδομήσουμε τον κόσμο που εμείς θέλουμε! Τη ζωή, έτσι όπως μας την έχουν φτιάξει, την πετάμε ευχαρίστως στα σκουπίδια». Η φράση αυτή, παρμένη από την ενότητα «Ποιοι είμαστε» της ιστοσελίδας της Cpi (www.casapounditalia.org), δείχνει ότι η CasaPound βρίσκεται, προπαντός λόγω του εκκεντρικού, «φουτουριστικού και νεανικού επικοινωνιακού στυλ της, βαθιά ριζωμένη στην ιστορία του ιταλικού φασισμού. Η ιδέα της «νεότητας στην εξουσία»· η βιταλιστική περιφρόνηση για τον θάνατο· η πρωτοκαθεδρία και η ομορφιά της δράσης έναντι των ιδεολογικών διενέξεων· ο πολιτικός αντικομφορμισμός που δεν μπορεί να χωρέσει στις κατηγορίες της δεξιάς και της αριστεράς, όλα αυτά είναι θέματα παρόντα από την πρώτη στιγμή στο dna της Cpi και μπορούν να αναχθούν στο πολιτισμικό υπόστρωμα ορισμένων ιταλικών καλλιτεχνικών πρωτοποριών των αρχών του 20ού αιώνα πάνω στο οποίο σχηματίστηκε το κίνημα του φασισμού. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της επικοινωνιακής προσέγγισης είναι το πολιτικο-πολιτισμικό μανιφέστο της ομάδας με τίτλο L’estremocentroalto (Το ακραίοκέντροψηλά), που ήδη από τον τίτλο του προδίδει την πρόθεση να προκαλέσει σύγχυση και να παίξει με αισθητικό τρόπο πάνω στη διανοητική πρόκληση. Τα μέλη της Cpi είναι περήφανα γι’ αυτή τους τη συνήθεια να «ανακατεύουν την τράπουλα»: διοργανώνουν στις έδρες τους συναντήσεις για τον Τσε Γκεβάρα και τον Ούγκο Τσάβεζ· προσκαλούν να μιλήσουν στις εκδηλώσεις τους πρώην μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών και ομοφυλόφιλους δημοκράτες βουλευτές· διαδηλώνουν μαζί με αριστερούς φοιτητές για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που προώθησε μια κυβέρνηση της δεξιάς· ιδρύουν ραδιοφωνικούς σταθμούς, εφημερίδες, διαδικτυακούς τηλεοπτικούς σταθμούς· γεμίζουν τους τοίχους των πόλεων με εξαιρετικά προσεγμένες από γραφιστική άποψη αφίσες και προκηρύξεις· προωθούν μουσικά συγκροτήματα, οργανώνουν συναυλίες… Τίποτα δεν θυμίζει την εικόνα μιας δεξιάς αρτηριοσκληρωτικής, στραμμένης στην παράδοση και αυταρχικής.

Πιθανόν ακριβώς αυτή η επικοινωνιακή της ικανότητα βοήθησε την CasaPound να αποκτήσει μέσα σε διάστημα ενός χρόνου κάποια απήχηση, ιδιαίτερα μεταξύ των φοιτητών της μεσαίας τάξης και του νεανικού λούμπεν προλεταριάτου στο οποίο η ιταλική αριστερά έχει πάψει να απευθύνεται εδώ και καιρό. Η Cpi, γνωρίζοντας τη σημασία που έχει η πρώιμη πολιτική συγκρότηση των νέων γενιών, πολύ σύντομα δημιούργησε μια αδελφή οργάνωση που ανέλαβε την πολιτική δουλειά στα σχολεία και τα πανεπιστήμια: το Blocco Studentesco (Σπουδαστικό Μπλοκ, Bs). Οι ακτιβιστές του Blocco τα τελευταία χρόνια προσπάθησαν επανειλημμένα να παρεισφρήσουν στα φοιτητικά κινήματα ανεμίζοντας το λάβαρο της «απολίτικης» νεολαιίστικης εξέγερσης ενάντια στην καθεστηκυία εξουσία. Η πιο γνωστή απόπειρα έγινε το 2008 όταν, τις πρώτες ημέρες του κινήματος του «κύματος» που διαμαρτυρόταν ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση την οποία προωθούσε η δεξιά κυβέρνηση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, οι φοιτητές του Bs συμμετείχαν στις διαδηλώσεις που πραγματοποιούνταν σε διάφορες πόλεις της Ιταλίας, προσπαθώντας να περάσουν το μήνυμα μιας ενότητας των νέων, η οποία δεν χρειαζόταν τις πολιτικές κατηγορίες της δεξιάς και της αριστεράς και, κυρίως, του αντιφασισμού.[1]

Όμως η Cpi δεν αρκείται να παρεμβαίνει στα σχολεία και στα πανεπιστήμια. Πέρα από το προνομιακό πεδίο παρέμβασής της, που, όπως θα δούμε, είναι το ζήτημα της κατοικίας και οι καταλήψεις κοινωνικού και στεγαστικού χαρακτήρα, η προσοχή του κινήματος επικεντρώνεται και στις γυναίκες, με την εκστρατεία «Ώρα να γίνουμε μητέρες»· στην οικονομία, με την πρόταση για εθνικοποίηση κομβικών παραγωγικών τομέων, όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες και οι μεταφορές· την εργασία, με την πρόσφατη ίδρυση συνδικάτου με την ονομασία Blocco Lavoratori Unitario (Ενωτικό Μπλοκ Εργαζομένων, Blu), το οποίο αντιτάχθηκε στην απελευθέρωση των απολύσεων που προώθησε η κυβέρνηση «τεχνοκρατών» του Μάριο Μόντι, ακόμα και στην εθελοντική εργασία και τη διεθνή συνεργασία, όπου η Cpi επιδεικνύει πρόθυμα τον «τριτοκοσμισμό» της. Η CasaPound δίνει εξαιρετική προσοχή στον επικοινωνιακό τομέα: σε μια ιστοσελίδα στο διαδίκτυο που ανανεώνεται τακτικά προστέθηκαν σταδιακά ένα μηνιαίο περιοδικό (L’occidentale), ένα τριμηνιαίο περιοδικό (Fare Quadrato), ένας διαδικτυακός ραδιοφωνικός σταθμός (Radiobandieranera) και ένας διαδικτυακός τηλεοπτικός σταθμός (Tortugawebtv). Η Cpi έφτιαξε μέχρι και θεατρικό θίασο: το Teatro non conforme «F.T. Marinetti».

Μεταξύ «φουτουριστικού» εξεγερτισμού και θεσμικών διασυνδέσεων: Μια σύντομη ιστορία του κινήματος

Η οργάνωση, κατά τα λοιπά, δημιουργήθηκε από την πρωτοβουλία μιας ομάδας νεαρών από τη Ρώμη οι οποίοι, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90, συνήθιζαν να συχνάζουν στο «Cutty Shark», μια παμπ στην περιοχή Colle Oppio, που βρίσκεται παραδοσιακά υπό τον έλεγχο της άκρας δεξιάς. Οι βραδιές του «Cutty Shark» σύντομα έγιναν το θέατρο «καλλιτεχνικών» δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων της «αντικουλτούρας», κυρίως μουσικών, με την ίδρυση του συγκροτήματος του Iannone, των Zetazeroalfa.[2] «Πηγαίνοντας κόντρα στις παλαιοδεξιές σκληρώσεις», διαβάζουμε στην ιστοσελίδα της CasaPound, «ο καλλιτεχνικός και νεολαιίστικος αναβρασμός αρχίζει να γίνεται αντιληπτός ως ακρογωνιαίος λίθος, και όχι ως μια επικίνδυνη αναταραχή που πρέπει να χαλιναγωγηθεί». Η τάση της ομάδας του «Cutty Shark» είναι σαφώς να δημιουργήσει με αυτό τον τρόπο τους δικούς της κοινωνικούς χώρους στην καρδιά της πόλης, από τους οποίους θα αναπτύξει την κοινωνική συνάθροιση των νέων, πολιτικές πρωτοβουλίες και τον έλεγχο του αστικού χώρου. Για την επίτευξη των σκοπών τους, οι συναγωνιστές μελετούν προσεκτικά και προσπαθούν να επαναλάβουν από τα δεξιά τις εμπειρίες που προωθούν εδώ και δεκαετίες, όχι μόνο στη Ρώμη αλλά και σε ολόκληρη την Ιταλία, οι νεολαίοι της αριστεράς μέσα στο κίνημα των κοινωνικών κέντρων, μακρινό κληρονόμο της πολιτικής εμπειρίας της εργατικής αυτονομίας. Προφανώς τα περιεχόμενα αλλάζουν, αλλά οι μορφές της πολιτικής δράσης, ξεκινώντας από την κατάληψη εγκαταλελειμμένων κτιρίων που χρησιμοποιούνται για στεγαστικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς, αποτελούν δάνειο από την ανταγωνιστική αριστερά.

Έτσι, στις 26 Δεκεμβρίου 2003, καταλαμβάνεται στο κέντρο της Ρώμης το κτίριο που θα γίνει η εθνική έδρα του κινήματος. Στην καρδιά της συνοικίας Esquilino, μια πολυεθνική περιοχή κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Ρώμης, δημιουργείται η πρώτη Κατάληψη Στεγαστικού Σκοπού, αφιερωμένη στον αμερικανό ποιητή Έζρα Πάουντ, ο οποίος είναι πηγή έμπνευσης για τους φασίστες της τρίτης χιλιετίας λόγω των Κάντος του ενάντια στην τοκογλυφία και της κριτικής του στάσης απέναντι τόσο στον καπιταλισμό όσο και στον μαρξισμό.[3] Το σύμβολο που επέλεξε η ομάδα είναι μια χελώνα με οκταγωνική μορφή.[4] Στο εσωτερικό του κτιρίου φιλοξενούνται μερικές οικογένειες αστέγων, αλλά προπάντων οι πολιτικές, ψυχαγωγικές και πολιτιστικές δραστηριότητες της ομάδας. Μετά το 2004, η Casa Pound αρχίζει να προβάλλεται μέσα από τα ΜΜΕ, και το κίνημα των «κοινωνικών κέντρων της δεξιάς», δηλαδή των Osa και των Αντικομφορμιστικών Καταλήψεων, εξαπλώνεται τόσο στη Ρώμη όσο και σε άλλες πόλεις της Ιταλίας.

Στο μεταξύ, η Cpi αναπτύσσει και πιο πολιτική δράση. Το 2007, οι Iannone και σία προσχωρούν στο Movimento Sociale-Fiamma Tricolore (Κοινωνικό Κίνημα-Τρίχρωμη Φλόγα, Ms-Ft), ένα κόμμα της άκρας δεξιάς που ιδρύθηκε το 1995, μετά τη διάλυση του Movimento Sociale Italiano (Ιταλικό Κοινωνικό Κίνημα, Msi), άμεσο κληρονόμο του διαλυθέντος Εθνικού Φασιστικού Κόμματος. Για την CasaPound, η περίοδος στο εσωτερικό του Ms-Ft διακρίνεται προπάντων από συμβολικές ενέργειες, όπως η επίθεση, σε ζωντανή μετάδοση, ενάντια στο τηλεοπτικό ριάλιτι Ο Μεγάλος Αδελφός, με σύνθημα «το σπίτι δεν είναι ένα παιχνίδι», και από την επιμονή στην εκστρατεία για το «κοινωνικό στεγαστικό δάνειο». Το τελευταίο, πραγματική σημαία της ομάδας, συνίσταται σε μια πολιτική που αποσκοπεί να αντιμετωπίσει το έντονο στεγαστικό πρόβλημα στη Ρώμη και σε άλλες ιταλικές πόλεις. Η ιδέα είναι να επιτραπεί στο κράτος να κατασκευάσει σε δημόσιες εκτάσεις νέες κατοικίες οι οποίες θα πουληθούν σε οικογένειες που δεν διαθέτουν ιδιόκτητη κατοικία, με μηνιαίες δόσεις που δεν θα ξεπερνούν το ένα πέμπτο του οικογενειακού εισοδήματος, χωρίς τη μεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος. Με αυτό τον τρόπο δεν θα θιγούν τα κέρδη των κατασκευαστικών εταιρειών, όπως δεν θα θιγεί και η αρχή σύμφωνα με την οποία το στεγαστικό πρόβλημα θα λυθεί όταν όλοι αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία, αλλά το κράτος θα εγγυάται τη βιωσιμότητα του χρέους για τις οικογένειες των εργαζομένων. Ο «εισοδισμός» της Casa Pound στη Fiamma Tricolore τερματίστηκε το 2008, με την εκδίωξη της ομάδας όταν αυτή κατέλαβε την κεντρική έδρα του κόμματος για να διαμαρτυρηθεί ενάντια στη μη σύγκληση ενός συνεδρίου. Η CasaPound, που αποχώρησε από το Ms-Ft σημαντικά ενισχυμένη και με μια εδαφική δικτύωση που πλέον εκτείνεται σε μερικές από τις πιο σημαντικές πόλεις της Ιταλίας, τον Ιούνιο του 2008 συγκροτήθηκε νομικά ως «σωματείο κοινωνικού σκοπού».

Η σχέση της οργάνωσης με την «παραδοσιακή» δεξιά χαρακτηρίζεται από τον γνωστό πραγματισμό που ανέκαθεν διέκρινε τους φασίστες όλων των εποχών. Η Cpi συχνά είχε σκληρές αντιπαραθέσεις με τη θεσμική δεξιά, θέλοντας να προβάλει προς τα έξω, και κυρίως στους νέους που την ακολουθούν, μια εικόνα «καθαρότητας» και ανεξαρτησίας και από τα δύο κύρια πολιτικά στρατόπεδα (κεντροαριστερά και κεντροδεξιά) της ιταλικής πολιτικής σκηνής. Ωστόσο, η σχέση με το Popolo della Libertà (Λαός της Ελευθερίας, Pdl), το κόμμα του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, και ιδιαίτερα, στο εσωτερικό του, με τον χώρο που ανάγεται στη λεγόμενη «κοινωνική δεξιά», ο οποίος αποτελείται στην πλειοψηφία του από πολιτικά στελέχη προερχόμενα από τον χώρο του νεοφασισμού, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός. Και δεν πρόκειται απλώς για μια πολιτική σχέση, καθώς, στις περιοχές στις οποίες το Pdl ελέγχει τις τοπικές αρχές, η CasaPound επωφελείται και οικονομικά. Στη Ρώμη, καρδιά του κινήματος, ο δήμαρχος Τζάνι Αλαμάνο, ο οποίος ανήκει στο Pdl, αλλά προέρχεται απευθείας από τις τάξεις της νεοφασιστικής άκρας δεξιάς, τον Μάιο του 2011 αγόρασε το ακίνητο που είχε καταλάβει παράνομα η Cpi το 2003. Ο δήμος της Ρώμης δαπάνησε περίπου 12 εκατομμύρια ευρώ, αλλά επιτέλους νομιμοποίησε τη θέση των συναγωνιστών της CasaPound. Ο Αλεμάνο δεν αρκέστηκε σ’ αυτό, καθώς χάρισε στα παιδιά της Osa και μια επιγραφή, με την ονομασία του σωματείου σκαλισμένη με πηχυαίους χαρακτήρες, στο χαρακτηριστικό στυλ της φασιστικής εποχής, που τοποθετήθηκε στην πρόσοψη του κτιρίου. Όμως η ιστορία δεν τελειώνει εδώ: πρόσφατα ο δήμος της Ρώμης παραχώρησε στη Cpi τρία εκτάρια δημοτικής γης στις πύλες της πρωτεύουσας, όπου βρίσκονται ένα δασάκι και δύο μεγάλα, παλιά και ερειπωμένα αγροκτήματα που το σωματείο, εξυπακούεται, μπορεί να ανακαινίσει και να επεκτείνει.

Ωστόσο, η Cpi δήλωσε πρόσφατα ότι προτίθεται να κατέβει η ίδια άμεσα στον πολιτικό στίβο τόσο ενάντια στην κεντροαριστερά όσο και ενάντια στον απερχόμενο δήμαρχο της κεντροδεξιάς, στις δημοτικές εκλογές του 2013. Είναι δύσκολο να μη σκεφτούμε ότι πρόκειται καθαρά για θέση τακτικής, ώστε να αποκτήσει μεγαλύτερη παρουσία στο εσωτερικό του ψηφοδελτίου της κεντροδεξιάς, κάτι που κατά τ’ άλλα η Cpi έχει κάνει σε πολλές περιπτώσεις, πετυχαίνοντας να εκλέξει στελέχη της που ήταν υποψήφιοι με το Pdl σε διάφορες τοπικές εκλογές. Ο ίδιος ο Iannone, αποσαφηνίζοντας τις σχέσεις με τη mainstream δεξιά, δήλωσε σε μια συνέντευξή του: «Τα πέντε χρόνια διακυβέρνησης από την κεντροδεξιά συνέβη κάτι που δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της δημοκρατίας. Χάρη σε ορισμένους υπουργούς που έχουν τις ίδιες ανάγκες με μας και τους ίδιους στόχους με μας. Μιλάω για τα πρώην στελέχη του Μετώπου της Νεολαίας[5] τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, αλλά και για τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Η κυβέρνηση αυτή για πρώτη φορά μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πόλεμου δεν εφάρμοσε, δεν άσκησε και δεν κήρυξε τον στρατευμένο αντιφασισμό»[6].

Μερικές φορές επιστρέφουν

Αν σε κάποιους προκαλεί έκπληξη το πολιτικό προφίλ της CasaPound, πρέπει να επισημάνουμε ότι παρουσιάζει σημαντικές αναλογίες με το προφίλ διαφόρων νεοφασιστικών οργανώσεων που εμφανίστηκαν στην Ιταλία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια οργάνωση όπως η Terza Posizione (Τρίτη Θέση), που δραστηριοποιήθηκε στη Ρώμη από το 1976 μέχρι το 1980 και στη συνέχεια τα μέλη της προσχώρησαν εν μέρει στην τρομοκρατική οργάνωση των Nuclei Armati Rivoluzionari (Ένοπλων Επαναστατικών Πυρήνων), χρησιμοποιούσε ένα ιδεολογικό και προπαγανδιστικό οπλοστάσιο παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιεί σήμερα η Cpi.[7] Η ιδέα μιας «τρίτης» θέσης απέναντι στον καπιταλισμό και τον κομμουνισμό, ενός «εθνικού σοσιαλισμού» ή ακόμη κι ενός «αριστερού φασισμού», δεν είναι επινόηση του Iannone. Οργανώσεις όπως η Terza Posizione, η Avanguardia Nazionale (Εθνική Πρωτοπορία) και το Fuan Caravella (Πανεπιστημιακό Μέτωπο Εθνικής Δράσης Caravella), ή η τάση της Ordine Nuovo (Νέα Τάξη) της οποίας ηγούταν ο Pino Rauti, στο εσωτερικό του Msi, ήταν όλες πολιτικά οντότητες που αμφισβητούσαν τη συμμετοχή του φασισμού στο στρατόπεδο της συντηρητικής, κληρικαλιστικής και παραδοσιακής δεξιάς, με αναφορές στη «σοσιαλιστική» και αντιαστική ρητορική του πρώιμου φασισμού. «Ούτε ΗΠΑ ούτε ΕΣΣΔ», έγραφαν στους τοίχους της Ρώμης τα μέλη της Terza Posizione. Αντικείμενο της διαμάχης ήταν το σχέδιο που προωθούσε η ηγεσία του Msi για να εντάξει πλήρως το κόμμα στο αστικό πολιτικό στρατόπεδο, παρουσιάζοντάς το ως μια «εθνική» δύναμη έτοιμη να συμπαραταχθεί με την οργάνωση που αποτελούσε την αναφορά των εύπορων τάξεων της Ιταλίας, τη Χριστιανική Δημοκρατία (Dc), σε μια αντικομμουνιστική και φιλοατλαντική προοπτική.[8]

Όμως το ζήτημα εδώ δεν είναι μόνο ο νεοφασισμός. Το πρόγραμμα, η τακτική, το «πολιτιστικό» και επικοινωνιακό στυλ της οργάνωσης που ίδρυσε ο Iannone έχουν την προέλευσή τους σε ένα παρελθόν ακόμα πιο μακρινό. Μια «σοσιαλίζουσα» και επίπλαστα αντιαστική τάση υπήρχε ανέκαθεν στον φασισμό, και εναλλασσόταν, ανάλογα με τις ιστορικές φάσεις και τις ανάγκες της τακτικής, με εκείνη την τάση που φανερώνει το πραγματικό, αυταρχικό, φιλοεργοδοτικό και αντιεργατικό πρόσωπο του φασισμού ως καπιταλιστικής αντίδρασης. «Σοσιαλιστικός», ρεπουμπλικανικός και αντικληρικαλιστικός είναι ο πρώιμος φασισμός, ο φασισμός του «προγράμματος του Σαν Σεπόλκρο» –που ονομάστηκε έτσι από την πλατεία του Μιλάνου στην οποία ο Μπενίτο Μουσσολίνι ίδρυσε στις 23 Μαρτίου 1919 τις Fasci di Combattimento–, που επικεντρωνόταν στην αναζήτηση ενός «τρίτου δρόμου» ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον κομμουνισμό. Η συμμαχία που σύναψε ο μελλοντικός Ντούτσε με το μεγάλο αγροτικό και βιομηχανικό κεφάλαιο θα σημάνει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τον παραμερισμό της «επαναστατικής» και αντιαστικής ρητορικής του «φασισμού του Σαν Σεπόλκρο», η οποία θα «μπει στο ψυγείο» το μεγαλύτερο διάστημα της φασιστικής κυριαρχίας. Θα εμφανιστεί ξανά με ανανεωμένη ένταση κατά τη διάρκεια της Ιταλικής Κοινωνικής Δημοκρατίας (Rsi), του καθεστώτος-μαριονέτα που εγκαθίδρυσε ο Μουσσολίνι στην υπό γερμανική κατοχή βόρεια Ιταλία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μεταξύ των αναφορών της CasaPound υπάρχουν τόσο το πρόγραμμα του Σαν Σεπόλκρο όσο και το Μανιφέστο της Βερόνας, η ιδρυτική πράξης της Rsi.[9]

Όμως οι φασίστες της τρίτης χιλιετίας εμπνέονται και από τη «Χάρτα της Εργασίας» του 1927, δηλαδή από το ντοκουμέντο στο οποίο ο φασισμός, που πλέον είχε παγιωθεί στην εξουσία, πρόσφερε μια «ώριμη» διατύπωση της κοινωνικής ρητορικής του, στρέφοντάς την αυτή τη φορά σε ανοιχτά αντιδραστική κατεύθυνση. Η «Χάρτα» καθορίζει τις αρχές της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής του καθεστώτος, τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόταν το ρόλο των συνδικάτων, και υπήρξε το βασικό κείμενο της οικονομικής και κοινωνικής θεωρίας του φασισμού, του κορπορατισμού. Η αρχική ιδέα παρέμενε εκείνη ενός «τρίτου δρόμου» ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον κομμουνισμό, αλλά πλέον χωρίς καμία αντιαστική χροιά, καθώς ήταν επικεντρωμένη στην ιδέα της ταξικής συνεργασίας μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών. Το πολιτικό πρόγραμμα που δημοσιοποίησε η Cpi τον Σεπτέμβριο του 2011[10] χρησιμοποιεί ευρέως όχι μόνο το περιεχόμενο, αλλά και μεμονωμένες φραστικές διατυπώσεις από τη «Χάρτα της Εργασίας», τις οποίες οι Iannone και σία αναπαράγουν χωρίς να αλλάξουν ούτε κόμμα.

Έτσι, μαθαίνουμε ότι η εργασία είναι «κοινωνικό καθήκον»[11] απέναντι στην εθνική κοινότητα και ότι το ιταλικό έθνος πρέπει «να ξαναγίνει ένας οργανισμός που θα έχει ανώτερους, σε ισχύ και διάρκεια, σκοπούς, ζωή και μέσα δράσης από τα αντίστοιχα των ατόμων, μεμονωμένων ή ενωμένων σε ομάδες, που το αποτελούν».[12] «Η ατομική ιδιοκτησία, καρπός της ατομικής εργασίας και της αποταμίευσης, ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας», συνεχίζουν οι φασίστες της τρίτης χιλιετίας, «πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να τελεί υπό την προστασία του Κράτους. Όμως δεν πρέπει να γίνεται αιτία καταστροφής της φυσικής και ηθικής προσωπικότητας των άλλων ανθρώπων, μέσω της εκμετάλλευσης της εργασίας τους».[13] Τόσο πίσω από τη «Χάρτα» του 1927 όσο και πίσω από το πολιτικό πρόγραμμα της Cpi, βρίσκεται η ιδέα ενός «ηθικού, οργανικού, περιεκτικού Κράτους, οδηγού και ηθικού σημείου αναφοράς της εθνικής κοινότητας»[14], δηλαδή, κατά την έκφραση που χρησιμοποίησε ο φασίστας φιλόσοφος Τζιοβάνι Τζεντίλε σχολιάζοντας τη θέσπιση της «Χάρτας της Εργασίας», μιας «πολιτικής και οικονομικής ενότητας ως ηθικής ενότητας».

Ουδέν καινόν υπό τον ήλιον, θα έλεγε κανείς. Ωστόσο, σε σχέση με την περίοδο της ίδρυσής της, η Cpi κάτι έχει αλλάξει. Η καπιταλιστική κρίση που έχει προκαλέσει, τόσο στην Ιταλία όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, δραστική υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των λαϊκών στρωμάτων μπορεί να διευκολύνει τον Iannone και τους συναγωνιστές του. Πέρα από τις διαφορές μεταξύ των δύο οργανώσεων, που ίσως να μην είναι τόσο έντονες όσο φαίνεται, αλλά πάντως υπάρχουν, η πρόσφατη εκλογική επιτυχία, στη γειτονική Ελλάδα, ενός κόμματος όπως η Χρυσή Αυγή, που για πολύ καιρό ήταν περιθωριακό, κάτι θα έπρεπε να διδάξει και στην ιταλική αριστερά. Μια ενδεχόμενη επιδείνωση της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης, στα πρότυπα της Ελλάδας, θα μπορούσε να αποτελέσει την κατάλληλη ευκαιρία ώστε η CasaPound να πάψει να ασχολείται με τον «πολιτισμό» και να περάσει στη δράση.

Μετάφραση από τα ιταλικά:

Αχιλλέας Καλαμάρας

* * *

Σημειώσεις

[1] Τα γεγονότα των επόμενων ημερών, ωστόσο, συνέτειναν σ’ ένα ξεκαθάρισμα: στις 29 Οκτωβρίου 2008, κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη κοντά στη Γερουσία, όπου συζητιόταν το κείμενο της μεταρρύθμισης, οι φοιτητές της CasaPound προσπάθησαν να επιβάλουν τα συνθήματα και τα αιτήματά τους, φτάνοντας στο σημείο να επιτεθούν σε όσους ήταν αντίθετοι. Ακολούθησε σύγκρουση με τους φοιτητές αριστερών φοιτητικών ομάδων, που έφτασαν στην πλατεία αργότερα και τελικά κατάφεραν να εξουδετερώσουν τους φοιτητές του Bs. Οι τελευταίοι, από την πλευρά τους, δεν προσπάθησαν να συμμετάσχουν ξανά στις φοιτητικές πορείες.^

[2] Οι Zetazeroalfa ιδρύθηκαν το 1997, εξακολουθούν να είναι ενεργοί και αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα ιταλικά συγκροτήματα «εναλλακτικής μουσικής της δεξιάς» ή του rock against communism. Μέχρι σήμερα έχουν στο ενεργητικό τους οκτώ άλμπουμ και αρκετές συναυλίες. Οι ζωντανές εμφανίσεις τους έγιναν διάσημες για έναν πολύ ιδιαίτερο τύπο πόγκο που εκτελείται με το τραγούδι «cinghiamattanza», στη διάρκεια του οποίου τα άτομα που συνθέτουν το κοινό ανταλλάσσουν χτυπήματα με τις ζώνες τους. Η μουσική των Zetazeroalfa είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία που χρησιμοποιεί η CasaPound για να έρθει σε επαφή με τους νέους. Δεν χρειάζεται να προσθέσουμε ότι οι στίχοι των τραγουδιών είναι ευθυγραμμισμένοι με το πολιτικό προφίλ της οργάνωσης.^

[3] Ο Πάουντ (1885-1972) έζησε στην Ιταλία τα χρόνια του φασισμού και δεν παρέλειπε ποτέ να δηλώνει την υποστήριξή του στο φασιστικό καθεστώς.^

[4] Η χρήση της χελώνας οφείλεται στο ότι είναι ένα ζώο που «έχει την τύχη να μεταφέρει μαζί του το σπίτι του, επομένως για εμάς αντιπροσωπεύει με τον καλύτερο τρόπο τον κύριο αγώνα μας, δηλαδή το δικαίωμα στην ιδιοκτησία της κατοικίας» (από την ιστοσελίδα του σωματείου). Επιπλέον, η χελώνα στα λατινικά λέγεται testudo, και έτσι ονομαζόταν ένας σχηματισμός που χρησιμοποιούσε ο στρατός της αρχαίας Ρώμης, μέσω του οποίου «απέδειξε το μεγαλείο του κατακτώντας τον τότε γνωστό κόσμο, αποδεικνύοντας ότι η ισχύς, όταν πηγάζει από κάθετη ιεραρχία, προορίζεται να κυριαρχήσει επί της βαρβαρότητας, έστω κι αν υστερεί αριθμητικά».^

[5] Το Μέτωπο της Νεολαίας (Fdg) ήταν η οργάνωση νέων του Msi.^

[6] N. Rao, La fiamma e la celtica, Sperling & Kupfer, Μιλάνο 2006, σ. 35 9.^

[7] Είναι αξιοσημείωτο ότι από τους τρεις ιδρυτές της Terza Posizione, Roberto Fiore, Peppe Dimitri και Gabriele Adinolfi, ο τελευταίος ανέλαβε τον ρόλο του διανοούμενου αναφοράς και «προστάτη-άγιου» της Casa Pound.^

[8] Η ιστορία των οργανώσεων της άκρας δεξιάς που ανάγονται στο τακτικό, στρατηγικό και πολιτισμικό ρεύμα του «εθνικού σοσιαλισμού» και του «αριστερού φασισμού» είναι αρκετά περίπλοκη και πολύπλευρη για να την διατρέξουμε εδώ, έστω και εν συντομία. Ένα άλλο παράδειγμα

που είναι ωστόσο σημαντικό να αναφέρουμε σε σχέση με το πιο πρόσφατο φαινόμενο της CasaPound είναι αυτό του Fuan Caravella. Το Πανεπιστημιακό Μέτωπο Εθνικής Δράσης ήταν η οργάνωση των φοιτητών πανεπιστημίου που ανήκαν στο Msi. Στις συγκρούσεις ανάμεσα στους φοιτητές και την αστυνομία που διεξήχθησαν στη Ρώμη, μπροστά από την Αρχιτεκτονική Σχολή, την 1η Μαρτίου 1968, συμμετείχαν και τα μέλη της «Caravella», της οργάνωσης του Fuan στο Πανεπιστήμιο «La Sapienza» της Ρώμης. Οι «συγκρούσεις της Βάλε Τζούλια» πέρασαν στην ιστορία ως μια από τις σημαντικότερες στιγμές του ιταλικού «’68», αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν ότι σε εκείνη την περίσταση, πέρα από το πλήθος των αριστερών φοιτητών, ήταν παρόντες και δεξιοί φοιτητές. Η ιδέα που ενέπνεε τα μέλη της Caravella ήταν εκείνη ενός ενιαίου φοιτητικού μετώπου που θα συγκέντρωνε τόσο τους δεξιούς όσο και τους αριστερούς φοιτητές κάτω από το σύνθημα της νεολαιίστικης εξέγερσης ενάντια στην καθεστηκυία εξουσία, μια απόπειρα παρείσφρησης σε ένα κίνημα η οποία παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με εκείνη που επιχείρησε το Blocco Studentesco το 2008. Το πείσμα της Caravella, σε κάθε περίπτωση, σύντομα θα ερχόταν σε σύγκρουση με την επίσημη γραμμή του Msi, το οποίο έβλεπε στις διαμαρτυρίες και τις καταλήψεις των φοιτητών ένα μη ανεκτό στοιχείο αταξίας και μια επίθεση στην αρχή της εξουσίας. Επιπλέον, η ηγεσία του νεοφασιστικού κόμματος είχε αντιληφθεί την ολοένα μεγαλύτερη ηγεμονία των μαρξιστικών και αριστερών τάσεων στο φοιτητικό κίνημα, κι έτσι αποφάσισε να αποκηρύξει με τρόπο κατηγορηματικό και βίαιο τη δράση των φασιστών φοιτητών της «Sapienza»: στις 16 Μαρτίου 1968, μια κομματική ομάδα αντιποίνων υπό την καθοδήγηση του Giorgio Almirante, προέδρου του κόμματος, εισέβαλε στο πανεπιστήμιο της Ρώμης, έπεισε τους φοιτητές της Caravella να αποχωρήσουν από την κατάληψη της Φιλοσοφικής Σχολής, στην οποία συμμετείχαν μαζί με αριστερούς φοιτητές, και σκηνοθέτησε μια σύγκρουση με τους τελευταίους προκειμένου να «εκκενώσει» το κτίριο. Μετά από αυτό το επεισόδιο, η οργάνωση της Caravella επισήμως διαλύθηκε, αλλά στην πραγματικότητα συνέχισε να δρα ως αυτόνομη ομάδα. Ο Μίκης Μάντακας, ο Έλληνας φοιτητής που δολοφονήθηκε στη Ρώμη το 1975 από μέλη αριστερών οργανώσεων, ήταν γραμμένος στο Fuan Caravella.^

[9] Το Μανιφέστο της Βερόνας προβλέπει στο σημείο 15 το «κοινωνικό στεγαστικό δάνειο» για την επίλυση του στεγαστικού προβλήματος. Η πρόταση αυτή, όπως είδαμε, αποτελεί τη «ναυαρχίδα» της Cpi.^

[10] Una nazione. Il programma politico di CasaPound Italia (Ένα έθνος. Το πολιτικό πρόγραμμα της CasaPound Italia), www.casapoundotalia.org/images/unanazione.pdf.^

[11] Ο ορισμός αυτός εμφανίζεται στο σημείο 2 της «Χάρτας της Εργασίας».^

[12] Η φράση αυτή έχει αντιγραφεί αυτολεξεί από το σημείο 1 της «Χάρτας της Εργασίας».^

[13] Η «Χάρτα της Εργασίας» στο σημείο 6 αναφέρει αυτολεξεί: «Το κορπορατιστικό Κράτος θεωρεί την ιδιωτική πρωτοβουλία στον τομέα της παραγωγής την αποτελεσματικότερη και χρησιμότερη μορφή εκμετάλλευσης προς όφελος του Έθνους. Καθώς η ιδιωτική οργάνωση της παραγωγής είναι λειτουργία εθνικού ενδιαφέροντος, ευθύνεται για την πορεία της παραγωγής ενώπιον του Κράτους».^

[14] Una nazione. Il programma politico di CasaPound Italia, ό. π., σ. 2.^

Τι διαβάζει ένας χρυσαυγίτης;

 

Τι διαβάζει ένας χρυσαυγίτης;

Πώς διαμορφώνεται ιδεολογικά ένας χρυσαυγίτης μέσα από τα βιβλία που πουλάει η Χρυσή Αυγή1.

Από το Άρδην τ. 90 που έχει εκτενές αφιέρωμα στη Χρυσή Αυγή

Η πλειονότητα των βιβλίων που έχουν εκδώσει οι Χρυσαυγίτες κινείται γύρω από τον εθνικο-σοσιαλισμό. Λόγοι του Χίτλερ, ύμνοι στο πρόσωπο του Χίτλερ από αμετανόητους ναζιστές (Ντεγκρέλ), το ημερολόγιο του Γκέμπελς, που αφηγείται πώς απέκτησαν την εξουσία, βιβλία που θα δίσταζαν να εκδώσουν και οι πιο φανατικοί Γερμανοί νεοναζί. Βιβλία φασιστών θεωρητικών, όπως του Τζούλιους Έβολα, και βιβλία αφιερωμένα στη δράση νεοφασιστών, όπως ο Μ. Μάντακας, αλλά και νεοφασιστικής τρομοκρατίας, όπως «Τα ημερολόγια Τέρνερ». Τέλος, ιστορικά βιβλία, όπως του Γερμανού δημοσιογράφου Κουρτ Ράισνερ, που ιχνηλατούν τη «ζωντανή αρχαία παρουσία στην νέα Ελλάδα»∙ ο Ράισνερ έδωσε, κατά τους εκδότες του, έναν «παθιασμένο αγώνα συνένωσης του Ελληνισμού με τον Γερμανισμό, σ’ έναν χιλιόχρονο πολιτισμό». Ακόμα, βιβλία σχετικά με τον εθνικοσοσιαλισμό στην Ινδία, που μυούν τους χρυσαυγίτες στον συμβολισμό του Γ΄ Ράιχ. Τα βιβλία της Χρυσής Αυγής προορίζονται αποκλειστικά για τα στελέχη και τα μέλη της οργάνωσης, γι’ αυτό και δεν θα τα βρει κανείς σε βιβλιοπωλεία, ακόμα και σε αυτά που είναι πολύ καλά ενημερωμένα με ακροδεξιά βιβλία, αλλά μόνο στα γραφεία της Χρυσής Αυγής. Τα βιβλία αυτά διαμορφώνουν τη ναζιστική ιδεολογία των μελών της και γι’ αυτό δεν πρέπει να είναι «ορατά» στους μη μυημένους, γιατί, στη συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων, ακόμα και εκείνων που τους ψήφισε, ο ναζισμός είναι αποκρουστικός. Στη συνέχεια παρουσιάζουμε αναλυτικότερα κάποια από τα βιβλία που έχουν εκδώσει τα προηγούμενα χρόνια.
Άρδην

 Αδόλφος Χίτλερ, Λόγος για την επέτειο ανάληψης της Αρχής, Νέα Σπάρτη (χ.χ.)

Λόγος που εκφώνησε ο Αδόλφος Χίτλερ την 30η Ιανουαρίου 1942, στο Βερολίνο, με αφορμή τη συμπλήρωση εννέα χρόνων από τότε που ο Χίτλερ πήρε την εξουσία στη Γερμανία. Στην ομιλία του περιγράφει την κατάσταση του πολέμου ως εκείνο το έτος, και εσωτερικά ζητήματα του Γ΄ Ράιχ…
Σύμφωνα με τους εκδότες, «Η ομιλία του στο Sportpalast εκείνη την ημέρα έχει μεγάλη σημασία, διότι δεν είναι απλά “η παρουσίαση της οπτικής κάποιου από την άλλη πλευρά”. Είναι ουσιαστικά το χαστούκι της Ιστορίας στην συμβατική “ιστορία” των νικητών του πολέμου».

Λεόν Ντεγκρέλ, Χίλια Χρόνια Χίτλερ (2002)

Από το Δελτίο Τύπου διαβάζουμε ότι, «στις σελίδες του παρόντος βιβλίου υπάρχει μία συλλογή άρθρων από και για τον Λεόν Ντεγκρέλ. Ανάμεσά τους μία συνέντευξη στο περιοδικό «ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ», που παραχώρησε στα 1989, ένα κείμενο του Ρομπέρ Μπραζιγιάκ και αποσπάσματα από την αυτοβιογραφία του. Επίσης, άρθρα για τη δράση των Βουργουνδών μαχητών στο Ανατολικό Μέτωπο και την πολιτική ταυτότητα του Κινήματος REX.»
Ο Βέλγος Λεόν Ντεγκρέλ ίδρυσε το 1935 το ακροδεξιό καθολικό Κρίστους Ρεξ. Στις εκλογές του 1936 έλαβε ποσοστό 11,49% και εξέλεξε 21 βουλευτές. Στη συνέχεια είχε πτωτική πορεία και στις εκλογές του ’39 οι βουλευτές του μειώθηκαν σε 4. Μετά την κατάληψη του Βελγίου από τους Γερμανούς ο Ντεγκρέλ αποφάσισε να συνεργαστεί με τους ναζί. Δημιουργεί εθελοντική λεγεώνα Βαλλόνων (γαλλόφωνων Βέλγων), που συμμετείχε στην «Ευρωπαϊκή Σταυροφορία» του Τρίτου Ράιχ στο Ανατολικό Μέτωπο, ενώ και στο εσωτερικό του Βελγίου δημιούργησε πολιτοφυλακές που βοηθούσαν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Εκατοντάδες λαομίσητοι «ρεξιστές» εκτελέστηκαν από τη βελγική αντίσταση. Ιδεολογικά, ο Ντεγκρέλ ωθούσε το κίνημά του ολοένα και σε πιο καθαρές μορφές ναζισμού. Στο τέλος εφηύρε κοινά γνωρίσματα μεταξύ Γερμανών, Βαλλόνων και Φλαμανδών και ενέταξε το Βέλγιο στον γερμανικό χώρο. Ήταν ο μόνος επιφανής ρεξιστής που επιβίωσε και βρήκε άσυλο στην Ισπανία του Φράνκο. Αποτέλεσε, για τα επόμενα χρόνια της ζωής του, ζωντανό θρύλο για τους ναζί και τους νεοναζί. Από το παράδειγμα του Ντεγκρέλ οι νεαροί χρυσαυγίτες διδάσκονται ποια θα ήταν η «σωστή» στάση των Ελλήνων στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής, δηλαδή η πλήρης υποταγή και συνεργασία με τα γερμανικά στρατεύματα

Δρ. Γιόζεφ Γκέμπελς, Από το Κάιζερχοφ εις την Καγγελαρίαν του Ράιχ, 2001

Εδώ τα σχόλια περιττεύουν. Πρόκειται, όπως μας πληροφορούν οι εκδότες, για πιστή ανατύπωση της πρώτης έκδοσης του 1935.

Τζούλιους Έβολα, Κείμενα για την Παράδοση και τον Σύγχρονο Κόσμο, 2010

Σύμφωνα με τους εκδότες, αποτελεί «συλλογή κειμένων του Ιταλού φιλοσόφου του φασισμού Τζούλιους Εβόλα, τα περισσότερα των οποίων έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ…» Ο Ιταλός Τζούλιος Έβολα υπήρξε η επιφανέστερη προσωπικότητα του νεοφασισμού στην Ευρώπη. Γράφει τα πρώτα του βιβλία τη δεκαετία του ’30 και σε αυτά αποτυπώνει τη θεωρία περί «ηρωικού πεσιμισμού». Ο υλισμός, ο ηδονισμός και ο εξισωτισμός οδηγούν τις σύγχρονες κοινωνίες στον όλεθρο. Μόνο μια «νέα τάξη», με ηγέτες μια ελίτ που θα δημιουργήσει το «οργανικό κράτος», θα επανίδρυε τον παγανιστικό ανθρωπισμό της φυσικής τάξης. Ο Έβολα, πριν και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν ήταν μέλος του Ιταλικού Φασιστικού Κόμματος γιατί, ως αντιχριστιανός και παγανιστής, δεν άντεχε τον συμβιβασμό του Μουσολίνι με τον καθολικισμό και ήταν αναγνωρίσιμος μόνο σε κάποιες ριζοσπαστικές τάσεις του. Στη Γερμανία επίσης έχαιρε εκτίμησης γιατί βρισκόταν αρκετά κοντά στο φυλετικό δόγμα των ναζί, αλλά ο δικός του ρατσισμός πήγαζε από την κουλτούρα και όχι από τη βιολογία. Μεταπολεμικά, επειδή έμεινε πιστός στις ιδέες του είχε μεγάλη επιρροή στους νεοφασίστες. Επιπλέον, επειδή στόχος του ήταν ένας «νέος άνθρωπος», με «ψυχή από σίδερο», που θα βίωνε ένα «πολεμικό έπος» εμβαπτισμένο στο «πνεύμα των λεγεωνάριων», επηρέασε τις νεοφασιστικές ακροδεξιές τρομοκρατικές ομάδες στην Ιταλία της δεκαετίας του ’70 και αλλού.

Άντριου Μακ Ντόναλντ, Τα Ημερολόγια Τέρνερ, 2002

Από το σχετικό Δελτίο Τύπου αντιγράφουμε: «Η ιστορία του βιβλίου ξεκινά στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν εκδόθηκε για πρώτη φορά από τον Ουίλλιαμ Πηρς, ηγέτη της Φυλετικής οργάνωσης National Alliance, με το ψευδώνυμο Άντριου Μακ Ντόναλντ… Απέκτησε μεγαλύτερη δημοσιότητα, όταν ανεκαλύφθη πως το τρομοκρατικό κτύπημα στο αρχηγείο του FBI στην Οκλαχόμα ήταν, στην οργάνωση και στην εκτέλεσή του, αντιγραφή από το κείμενο του βιβλίου. […] Το τρομοκρατικό χτύπημα, που αναφέρεται με λακωνικό τρόπο, δεν είναι άλλο από τη βομβιστική επίθεση του ακροδεξιού βετεράνου πεζοναύτη Τίμοθι ΜακΒέι, στις 19 Απριλίου του 1995, εναντίον ενός ομοσπονδιακού κτηρίου στην Οκλαχόμα. H επίθεση είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 168(!) ατόμων, πολλά από τα οποία ήταν παιδιά, μια και στο κτήριο στεγαζόταν και παιδικός σταθμός. Από το συγκεκριμένο βιβλίο φαίνεται να είναι επηρεασμένος και ο Νορβηγός μακελάρης Άντερς Μπρέιβικ.
Σύμφωνα με τους εκδότες, το βιβλίο πραγματεύεται «ένα φανταστικό θέμα, που αναφέρεται σε μια αμερικανική κοινωνία που ήδη υπάρχει σε μεγάλο βαθμό και η οποία βρίσκεται στα όρια των φυλετικών και κοινωνικών εντάσεων. Μια φυλετική οργάνωση αποφασίζει να ξεκινήσει τον ένοπλο αγώνα, σπρωγμένη εκεί από την κρατική καταστολή. Μέσα από έναν κύκλο βίας, δολοφονιών και βομβιστικών επιθέσεων, που γλαφυρά περιγράφονται και αναλύονται με τις τεχνικές τους λεπτομέρειες, η οργάνωση καταφέρνει να γονατίσει την κυβέρνηση των ΗΠΑ…» Το μυθιστόρημα λοιπόν που ενέπνευσε τους ΜακΒέι και Μπρέιβικ εκδίδεται στα ελληνικά από τη Χρυσή Αυγή.

Νίκος Έξαρχος, Ομάδα Κρούσεως «Λόγχη», 2001

Στο ίδιο μοτίβο με τα Ημερολόγια του Τέρνερ κινείται και αυτό το βιβλίο. Κατά τους εκδότες είναι ένα μυθιστόρημα για μια επανάσταση που θα καθαρίσει την Πατρίδα, ξαναδίνοντάς της την αίγλη που της αξίζει.

Ηλίας Κασιδιάρης, Τομέας Χ (χ.χ.)

Στο Δελτίο Τύπου διαβάζουμε: «Οκτώ πολεμικά διηγήματα, οκτώ πραγματικές μάχες της Ιστορίας, όπου το πνεύμα του πολεμιστή και οι αρετές του πολέμου σκιαγραφούνται στην πραγματική τους διάσταση, τόσο σε φυσικό όσο και σε μεταφυσικό επίπεδο». Στην παρουσίαση του βιβλίου, ο Νίκος Μιχαλολιάκος χαρακτήρισε τον Κασιδιάρη έναν «πραγματικό λογοτέχνη, μια εξαίρετη γραφίδα», το αντίθετο από ότι συνηθίζεται, καθώς οι περισσότεροι συγγραφείς «είναι τίποτε κουλτουριάρηδες με μούσια, με κάτι γυαλιά πατομπούκαλα, ξέρω γω και τα λοιπά».
Στη σχετική διαφημιστική καταχώρηση, η Χ.Α. επέλεξε να παραθέσει και το εξής απόσπασμα της… εξαιρετικής αυτής γραφίδας: «Ο ακροβολιστής κράτησε την αναπνοή του και ολόκληρο το σώμα του πάγωσε. Νεκρική ακαμψία τον κατέλαβε. Ένα μόλις βήμα απέμεινε για το φινάλε. Και τότε, έτσι απλά, άσκησε τη στοιχειώδη πίεση στο άκρο της σκανδάλης. Το φυσίγγιο πυροδοτήθηκε και η βολίδα εισήλθε καυτή στις ραβδώσεις της κάνης. Μέσα σε μια στιγμή διέσχισε περιστρεφόμενη τον αέρα της ερήμου και έφτασε στον στόχο της. Πέρασε διαδοχικά μέσα από την ημισέληνο, από το ύφασμα του πηλικίου και από τα οστά του κρανίου. Διέλυσε τον εγκέφαλο του ενεδρεύοντος και πέταξε εκατοντάδες μικρά, κατακόκκινα κομμάτια του σε κάθε γωνιά της φωλιάς. Χωρίς να αλλάξει διεύθυνση εξήλθε από το τσακισμένο κρανίο και συνέχισε τη φρενήρη πορεία της στον αέρα, για να σταματήσει τελικά μέσα στο σώμα του εχθρού που έκειτο πλέον νεκρός…»
Στις οχτώ ιστορίες του Κασιδιάρη μπουρδουκλώνονται οι Κορίνθιοι οπλίτες που, στον ποταμό Κριμισό στη Σικελία, «κατέκοψαν τους εκλεκτούς της Καρχηδόνας», η αντίσταση των Μανιατών στην εισβολή των Τουρκαλβανών στην Πελοπόννησο, οι επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού στη Μικρασιατική Εκστρατεία, τα «ανδραγαθήματα» της οργάνωσης «Χ» στο Θησείο, κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, οι προσπάθειες των Ελλήνων καταδρομέων στη Λευκωσία να αναχαιτίσουν την τουρκική εισβολή, αλλά και τα όσα έκανε ο βοεβόδας της Βλαχίας Βλαντ Τσέπες ο Ανασκολοπιστής (γνωστός ως Κόμης Δράκουλας), που εικάζεται ότι, το 1458, παλούκωσε 10.000 Τούρκους αιχμαλώτους και κολύμπησε στο αίμα τους. Τέλος, χωρίς καμιά δόση ναρκισσισμού, αφηγείται όσα διαδραματίστηκαν στην πλατεία Κολοκοτρώνη το 2008. Τα γεγονότα έχουν ως εξής: Στη συγκέντρωση της Χρυσής Αυγής για τα Ίμια, οι αναρχικοί, εκείνη τη χρονιά, απάντησαν με αντισυγκέντρωση στην Κλαυθμώνος. Τα ΜΑΤ κινήθηκαν για να διαλύσουν την αντισυγκέντρωση και οι χρυσαυγίτες, βγαίνοντας πίσω από τις γραμμές των ΜΑΤ, χτυπούσαν με ρόπαλα και πέτρες τους αναρχικούς7. Τις πλάτες που τους έκαναν τα ΜΑΤ τότε, για να πετάξουν μερικές πέτρες στους αναρχικούς, ο αμετροεπής Κασιδιάρης τη θεωρεί «μεγάλη μάχη της Ιστορίας»…

 Σημειώσεις
1 Ηλεκτρονικό Βιβλιοπωλείο Χρυσής Αυγής (http://xabooks.blogspot.gr/search/label/%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1)
2 Τα στοιχεία από το βιβλίο του Στάνλεϊ Πέιν, Η Ιστορία του Φασισμού, Φιλίστωρ, μετάφραση Κώστας Γεώρμας, σσ. 423 & 589-593.
3 Τα στοιχεία για τον Τζούλιους Έβολα προέρχονται από το βιβλίο του Στάνλεϊ Πέιν, Η Ιστορία του Φασισμού, σσ. 693-695.
4 Σπύρος Σταθόπουλος, «Μιχάλης Μάντακας: Πεθαίνοντας στην Ρώμη για την Ευρωπαϊκή Ιδέα», http://www.e-grammes.gr/article.php?id=3705
5 Τα στοιχεία από το βιβλίο του Στάνλεϊ Πέιν, Η Ιστορία…, σσ. 696-702..
6 Σόλων Ν. Γρηγοριάδης, Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας (1941-1974), Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, τόμ. 10, σσ. 71-88.
7 Το σχετικό βίντεο που δείχνει πώς έδρασαν οι χρυσαυγίτες http://www.youtube.com/watch?v=r71x9ztJCMw&feature=player_embedded