Ανατρέχοντας στις πολιτικές παρεμβάσεις της χρονιάς που μας αφήνει, ξαναδιάβασα το άρθρο του Giorgio Agamben στη Liberation (24 Μαρτίου) "Η αντεπίθεση της λατινικής Αυτοκρατορίας", στο οποίο αναφέρεται σε μια «λατινική αυτοκρατορία» μεταξύ των χωρών του Νότου και της Β. Αφρικής σε αντιπαράθεση με τη γερμανική Ευρώπη.
Ουσιαστικά αναβιώνει τις απόψεις που διατύπωσε ο ρωσογάλλος φιλόσοφος και ανώτερο στέλεχος της γαλλικής κυβέρνησης Αlexandre Kojève στο δοκίμιο του Outline of a Doctrine of French Policy
Το 1945, μετά την ήττα της Γερμανίας, ο Kojève κατάλαβε ότι η όποια προσπάθεια αναβίωσης του εθνικοκρατικού μεγαλείου της Γαλλίας ήταν αυταπάτη. Η Γαλλία ήταν μεν με τους νικητές αλλά τόσο το κύρος της όσο και η στρατιωτική της ισχύ είχαν δεχτεί μεγάλα πλήγματα.
Κυρίαρχοι του κόσμου ήταν οι Αγγλοαμερικανοί και απέναντί τους η σοβιετική «παραφωνία». Τα γεγονότα από μόνα τους έσπρωχναν τη Γερμανία στην αγγλοσαξονική αγκαλιά. Ήταν το μοναδικό μέσο προστασίας της από το σοβιετικό κίνδυνο.
Στα πλαίσια αυτά η Γαλλία ήταν αντιμέτωπη με δυο κινδύνους: έναν, λιγότερο η περισσότερο, άμεσο κίνδυνο και έναν πιο μακροπρόθεσμο αλλά συγκριτικά μεγαλύτερο κίνδυνο.
Ο άμεσος κίδυνος είχε να κάνει με τον οικονομικό δυναμισμό της Γερμανίας που ήταν τέτοιος, ώστε και αποκομμένος ακόμα από τις ανατολικές περιφέρειες, όταν η χώρα θα ενσωματωνόταν στην Ευρώπη μετά τον «εκδημοκρατισμό» της και την «ειρηνοποίησή» της, σύντομα θα γινόταν η κυρίαρχη δύναμη. Και η Γαλλία θα περιοριζόταν σε δεύτερης κατηγορίας δύναμη.
Ο μακροπρόθεσμος κίνδυνος είναι λιγότερο βέβαιος. Αλλά είναι θανάσιμος. Και έχει να κάνει με το να γίνει ξανά η Γαλλία το πεδίο μάχης ενός 3ου Παγκοσμίου Πολέμου, ενός πολέμου που, ανεξάρτητα από την έκβασή του, θα οδηγήσει στο θάνατο της Γαλλίας.
Έτσι, ο Kojève πρότεινε στη Γαλλία να τεθεί επικεφαλής μίας λατινικής Αυτοκρατορίας, που θα μπορούσε να ενώσει πολιτικά και οικονομικά τα τρία μεγαλύτερα λατινικά έθνη (Γαλλία, Ισπανία και η Ιταλία) σε συμφωνία με την καθολική Εκκλησία η οποία θα συγκεφαλαίωνε ολόκληρη την λατινική παράδοση, ανοιγόμενη στη Μεσόγειο.
Εύκολα διαπιστώνει κάποιος ότι ο Kojève ήταν εξαιρετικά προφητικός στις εκτιμήσεις του. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη συζήτηση.
Αλλά η πρόταση του για ανασύσταση της λατινικής αυτοκρατορίας φαίνεται ότι πάσχει. Κι αυτό γιατί το ενδιαφέρον του Kojève έχει να κάνει με τη διατήρηση της όποιας γαλλικής ηγεμονίας (έστω και περιφερειακής). Η Γαλλία, το ήξερε ο Kojève, είχε τελειώσει. Αυτό που, μάλλον, ήθελε ήταν να προσφέρει στον Ντε Γκολ μια παραμύθα: ας κάνουν οι πραγματικοί κυρίαρχοι ότι θέλουν, εμείς μπορούμε να προσποιούματσε το ρόλο αυτό στο σπίτι μας κι απέναντι στους γείτονές μας.
Σήμερα η ΕΕ των τόσων χωρών δεν είναι τίποτε άλλο από μια ένωση όπου οι φτωχοί είναι απόλυτα υποτελείς στους πλούσιους. Κλασικά πράγματα, δηλαδή. Οι «αισιόδοξοι» (των φτωχών χωρών) της ευρωπαϊκής προοπτικής δεν φαίνεται να ενοχλούνται αφού οι ίδιοι, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έχουν εξασφαλίσει προσωπικά προνόμια και κέρδη. Δηλ. την αναπαραγωγή της παραπάνω υποτέλειας σε τοπικό/εθνικό επίπεδο.
Τί νόημα έχουν αυτά που λέει ο Αgamben αναπαράγοντας τον Kojève;
Από την αρχισυναταξία της Liberation επιλέχτηκε ο «προκλητικός» τίτλος, το άρθρο διαφημίστηκε αρκούντως και προκάλεσε μεγάλη συζήτηση και διαφωνίες.
Οι Γερμανοί αντέδρασαν κατηγορώντας τον Agamben για άγνοια δημοκρατίας και άλλα τέτοια, με αποτέλεσμα ο Ιταλός φιλόσοφος να αναγκαστεί να δώσει εξηγήσεις με συνέτευξή του Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Εκεί, άρχισε τις γνωστές ντρίπλες για να καταλήξει στο εκπληκτικό (ως απάντηση στην ερώτηση «Τι προοπτικές μένουν, λοιπόν, για την Ευρώπη;»)
«Χρειάζεται να αρχίσουμε αποκαθιστώντας την αρχική σημασία της λέξης «κρίση», ως μια στιγμή απόφασης και επιλογής. Για την Ευρώπη, αυτό δεν μπορεί να αναβάλλεται επ’ αόριστον [...] Πιστεύω ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να συνειδητοποιήσει την εναλλακτική ενός πολιτισμού που παραμένει ανθρώπινος και ζωντανός ταυτόχρονα, διότι παραμένει σε διάλογο με την ίδια την ιστορία του, από την οποία αντλεί νέα ζωή. Η αντίληψη της Ευρώπης ως πολιτισμικής οντότητας και όχι μόνο ως οικονομικού χώρου μπορεί, κατά συνέπεια, να προσφέρει απάντηση στην κρίση; Για πάνω από 200 χρόνια η ανθρώπινη ενέργεια αναλωνόταν στην οικονομία. Πολλά γεγονότα υποδεικνύουν ότι ίσως έχει έρθει η στιγμή για τον homo sapiens να οργανώσει από την αρχή την ανθρώπινη δραστηριότητα, περισσότερο πολυδιάστατα. Η παλιά Ευρώπη μπορεί να συνεισφέρει αποφασιστικά σε αυτό το σημείο».
Τρικυμία εν κρανίω…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου