Μεταγνώσεις

«Ηταν οι καλύτερες μέρες, ήταν οι χειρότερες μέρες, ήταν τα χρόνια της σοφίας, ήταν τα χρόνια της άνοιας, ήταν η εποχή της πίστης, ήταν η εποχή της ολιγοπιστίας, η εποχή του Φωτός και η εποχή του Σκότους, ήταν η άνοιξη της ελπίδας και ήταν ο χειμώνας της απελπισίας, είχαμε μπρος μας τα πάντα, είχαμε μπρος μας το τίποτε, πηγαίναμε όλοι στον Παράδεισο, πηγαίναμε όλοι στο αντίθετό του»
Ch Dickens, A Tale of Two Cities

«Εσύ κι εγώ Ζόιντ, είμαστε σαν τον Μπιγκ Φουτ. Οι καιροί περνούν, εμείς ποτέ δεν αλλάζουμε…»
Τ Πύντσον, Vineland

«Οι άνθρωποι κάνουν την ίδια τους την Ιστορία, δεν την κάνουν όμως κάτω από ελεύθερες συνθήκες, που διάλεξαν μόνοι τους, μα κάτω από συνθήκες που βρέθηκαν άμεσα, που δόθηκαν και κληρονομήθηκαν από το παρελθόν.»
K Μαρξ, Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη

«Αυτοί που ελέγχουν το Μικροσκοπικό, ελέγχουν τον κόσμο»
Τ Πύντσον,
Mason & Dixon

Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2014

2393...ένα ραπόρτο από τη Δεύτερη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας


2393….ολόκληρη η Ολλανδία έχει σκεπαστεί από θάλασσα και οι Βρυξέλες είναι παραθαλάσσια πόλη.

Το 2023 ήταν το «Διαρκές καλοκαίρι». 500000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από φωτιές, λειψυδρία, κλπ.

Στη συνέχεια αποκολλάται η Δυτική Ανταρκτική, η Αφρική και Αυστραλία πνίγονται. Μαζικές μεταναστεύσεις διαταράσσουν την παγκόσμια τάξη. Και το 2093 έρχεται η καταστροφή.

Σε όλο αυτόν το χαλασμό, η Κίνα ήταν η μόνη που μπόρεσε να αντιδράσει και "σώθηκε".

Η Δεύτερη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας «γιορτάζει» την 300η επέτειο από την «Μεγάλη Κατάρρευση».

Και ένας Κινέζος ακαδημαϊκός μελετά την οικονομική ιστορία της Δύσης για να βρει τους λόγους που οδήγησαν στην κατάρρευση του δυτικού πολιτισμού το 2093.

Πώς ήταν δυνατόν, ενώ ήξεραν για περισσότερο από έναν αιώνα ότι το διοξείδιο του άνθρακα απορροφά θερμότητα και οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, να μην έπραξαν τα δέοντα. Τι στο διάολο είχαν πάθει τα «Παιδιά του Διαφωτισμού»;

Ο κινέζος ιστορικός ταυτοποιεί μια τεχνολογική επανάσταση που κράτησε 3 αιώνες και εκδηλώθηκε σε 3 κύματα:

Αρχικά στη Μ Βρετανία (1750-1850), στη συνέχεια στη Γερμανία, στις ΗΠΑ και στην υπόλοιπη Ευρώπη (1850-1950) και τελικά στον υπόλοιπο κόσμο (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία) (1950-2050).

Στη διάρκεια αυτών των 3 αιώνων συγκροτήθηκε το «carbon industrial complex» (σύμπλεγμα όλων των συμφερόντων που άμεσα ή έμμεσα σχετίζονται με τα υδρογονανθρακικά κάυσιμα) το οποίο κατά τη αποκορύφωσή του στη διάρκεια του 3ου κύματος διαστρέβλωσε την επιστήμη από ερευνητική πρακτική σε υποχείριο της πολιτικής. Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρχουν αμφισβητήσεις επιστημονικές για την σχέση καυσίμων - παγκόσμιας θέρμανσης.

Επιπλέον, η επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου που θεωρήθηκε η σωτήριος «γέφυρα μετάβασης» προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ήταν η πηγή του κακού λόγω : 
  •  διαρροών φυσικού αερίου κατά την άντληση του με υδραυλική διάρρηξη- Fracking- του σχιστόλιθου (η ανωτέρω επανάσταση)
  • μεγάλης μείωσης της τιμής και αύξηση της χρήσης σε θέρμανση και μεταφορές με συνέπεια την απώλεια των κερδών σε εκπομπές από τη μείωση του άνθρακα λόγω διαρροών στο δίκτυο διανομής

  • μη μείωσης της χρήσης άνθρακα σε πολλές χώρες και έτσι επιπλέον εκπομπές

  •  τη μείωση των σωματιδιακών εκπομπών που παρά την καταστρεπτική επίδραση σε υγεία και περιβάλλον παίζουν θετικό ρόλο στο θερμικό ισοζύγιο μειώντας την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Το πρόβλημα με το σχιστολιθικό αέριο ήταν ότι θεωρήθηκε μετάβαση και εγκλώβησε την ανθρωπότητα στα υδρογονανθρικά καύσιμα υποσχόμενο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο μέλλον. Αλλά αυτό που ήταν να γίνει στο μέλλον έπρεπε να γίνει τη στιγμή που μιλούσαν για μετάβαση.

Αυτά γίνονται σε (πολύ) μέσες άκρες στο «The Collapse of Western Civilization: A View from the Future των Naomi Oreskes και Erik M. Conway (2014).

Οι 2 συγγραφείς είναι ιστορικοί της επιστήμης και στο τελευταίο τους βιβλίο αναμειγνύουν ιστορία και μετα-αποκαλυπτική επιστημονική φαντασία (αλλά και επιστήμη, οικονομία, πιλοτική, φιλοσοφία και ψυχολογία) για να κάνουν μια δριμύτατη κριτική στο νεοφιλελευθερισμό, στη λατρεία της αγοράς και στο μίσος για κανόνες και όρια. Ουσιαστικά κατηγορούν το νεοφιλελευθερισμό για δολοφονία του δυτικού πολιτισμού.

Αν και η επιστημονική αμφισβήτηση της επίδρασης των καυσίμων στην κλιματική αλλαγή (οι συγγραφείς ισχυρίζονται ότι θολώνει το τοπίο) είναι σαθρή (βλ. εδώ για τεκμηρίωση) και οι συγγραφείς είναι μονοδιάστατοι (για το επίπεδο που θέλουν το βιβλίο τους) εμμένοντας στη θέρμανση ενώ υπάρχουν τόσα ακόμη να πεί κανείς για την κλιματική αλλαγή, η ιδέα είναι πολύ ωραία – και μόνο που η έρευνα γίνεται από ιστορικό της Δεύτερης Λαϊκής Δημοκρατία της Κίνας στο σχετικά μακρινό μέλλον αρκεί για να κάνει τους αμερικανούς ρεπουμπλικανούς να φρικάρουν και το βιβλίο να αξίζει (αν και οι συγγραφείς θέλουν μάλλον να πουν ότι αν η αγορά θέλει να επιζήσει πρέπει δεχτεί όρια και κανόνες).


Πέμπτη 18 Σεπτεμβρίου 2014

Ο Αλέξης και οι Εκκλησίες: διαμεσολαβητής ή δολοφόνος

Από τη μια  (σχεδόν) πανηγυρισμοί:

«Συνάντηση Πάπα – Τσίπρα: Αύριο στο Βατικανό για πρώτη φορά Αριστερός ηγέτης»

Από την άλλη καγχασμοί:


"Συνάντηση και με τον Δαλάι Λάμα έκλεισε ο Αλέξης Τσίπρας!"

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Πριν 40 τόσες μέρες ο Αλέξης επισκέφτηκε το Αγιον Όρος. Όπως μας πληροφόρησε το σχετικό ρεπορτάζ, ο Αλέξης τότε βρέθηκε αρκετές φορές κοντά στον Θεό,

"[...] με σημαντικότερη τη στιγμή που ζήτησε να μείνει μόνος για ένα τέταρτο με τη θαυματουργή εικόνα του Αξιον Εστί στον Ναό του Πρωτάτου. Δεκαπέντε λεπτά αυτός και η Πλατυτέρα των Ουρανών. Κανείς άλλος ανάμεσά τους. Ζήτησε να μείνει μόνος εκστασιασμένος προφανώς από την εικόνα και οι μοναχοί τού έκαναν αμέσως το χατίρι. Εκλεισαν τις πόρτες του Ιερού, έβγαλαν τους υπόλοιπους έξω και ο κ. Τσίπρας όταν βγήκε δεν είπε σε κανέναν το παραμικρό. Ούτε τι ζήτησε (αν ζήτησε) ούτε αν προσευχήθηκε ούτε αν προσκύνησε. Ηταν μια μοναδική στιγμή για έναν αριστερό ηγέτη, όπως έλεγαν αργότερα όσοι παρακολούθησαν τη σκηνή."


Σε κάποια φάση, ο πατήρ  Νικόδημος από τη Μονή του Αγίου Παύλου του ψιθύρισε ότι έρχεται δεύτερος.

Και του είπε:

"τότε ο Φλωράκης μας είχε πει: "Εσείς δηλαδή οι μοναχοί πιστεύετε στη σωτηρία στον άλλο κόσμο, εμείς πιστεύουμε ότι προλαβαίνουμε τη σωτηρία σ' αυτόν τον κόσμο", οπότε έχουμε κάτι κοινό"

Ο Αλέξης έκανε μια οντολογική μετάθεση και απάντησε (πολιτικοποίησε την απάντησή του, κατά το ¨Βήμα"):

"Εμείς αισιοδοξούμε ότι θα τα καταφέρουμε και σε αυτόν τον κόσμο"


σίγουρος κατά πως φάινεται για την αλλόκοσμη σωτηρία.

Χωρίς να μπούμε σε κουραστικές κουβέντες για σχέση/διαφορά, πίστης/ελπίδας-αισιοδοξίας, ας δούμε την επίσκεψη στον Πάπα σε ένα νέο πλαίσιο.

Μετά την Διπλωματία της Πίστης (Faith-Based Diplomacy) - ένα καινούργιο πεδίο της διπλωματίας, το οποίο γεννήθηκε στις αρχές του 21ου αιώνα μέσα από ερευνητικά ιδρύματα των ΗΠΑ τα οποία μελέτησαν μεθοδικώς τη διαλεκτική μεταξύ θρησκείας και πολιτικής και την ιδιαιτερότητα των συγκρούσεων στις οποίες πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει η διαφορά πολιτιστικών και ειδικώς θρησκευτικών ταυτοτήτων μεταξύ των αντιμαχομένων πλευρών (βλ εδώ, εδώ κι εδώ) - μπορεί να έφτασε ο καιρός και για τη Διπλωματία της Ελπίδας ή της Αισιοδοξίας. ΥΓ. Πάντως το όλο υλικό κάνει ωραίο σενάριο:

960 χρόνια μετά το σχίσμα (1054)

Ο πρώτος Ιησουίτης μοναχός που γίνεται πάπας και που λέγεται, μάλιστα, Φραγκίσκος, συναντιέται για πρώτη φορά με έναν ηγέτη της αριστεράς που φιλοδοξεί να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας του και μέσω αυτής να αλλάξει τον κόσμο (π.χ., να κάνει το ΝΑΤΟ να αυτοδιαλυθεί).

Ο μόδιστρος του πάπα ράβει για την περίσταση ένα τέλειο αντίγραφο του μανδύα του Φραγκίσκου της Ασίζης, ο πάπας πνίγει τις διαφορές με τους φραγκισκανούς και υποδέχεται τον ηγέτη που λέγεται Αλέξανδρος (αλέξω=απομακρύνω + άνδρας) = ο πολύ γενναίος και ισχυρός πολεμιστής)και φοράει το κουστούμι του Λένιν (παραγγελία στο ρώσο ράφτη που ράβει τα κουστούμια της μούμιας κάθε 3 χρόνια - που με την κρίση γίνανε 8)

Ο ηγέτης της ελληνικής αριστεράς, που πριν από λίγο καιρό είχε επισκεφτεί το Άγιον Όρος και είχε υποστεί μεταστροφή ανάλογη του απόστολου Παύλου κατά το 15λεπτο που έμεινε με την εικόνα του Αξιον Εστί, είναι αποφασισμένος να γράψει ιστορία.

Ο γέροντας Θεόκρυπτος είχε παρακολουθήσει κρυφά τα 15 αυτά λεπτά του Αλέξη με την εικόνα.

Είχε ένα προαίσθημα ότι αυτός ήταν ο Εκλεκτός, ο Άξιος…

Πήρε μετά τον Αλέξη στο κελί του και του έδωσε ένα βιβλίο.

«Όταν θα τον συναντήσεις, θα του το χαρίσεις…», του είπε…

«Ποιόν, γέροντα;», ρώτησε.

«θα δεις», είπε ο γέροντας.

40 περίπου μέρες μετά ο Αλέξης τουίταρε: «Συνάντηση αύριο με τον "Πάπα των Φτωχών". Συζητάμε για ανεργία, ειρήνη, μετανάστευση http://goo.gl/EeGYRQ »












Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου 2014

Τα εισοδήματα των πλουσίων 1957-2010

Ένα ενδιαφέρον άρθρο δημοσίευσαν οι Κ. Χρύσσης και Α. Λειβαδά του πανεπιστημίου Αθηνών με τις τάσεις των εισοδημάτων των ελλήνων λεφτάδων από το 1957-2010, δηλ. σχεδόν ολόκληρο το λεγόμενο greek economic miracle (1950-1973) και ολόκληρη τη μεταπολίτευση ως σήμερα σχεδόν.

Τσιμπάω τις ακόλουθες εικόνες:


Στην αυτή φαίνεται η εξέλιξη του εισοδήματος για πέντε υποσύνολα των λεφτάδων: τους ΤΟΠ0.1, τους ΤΟΠ0.5,  ΤΟΠ1,  ΤΟΠ5,  ΚΑΙ ΤΟΠ10.

Αν αρχίσουμε από τους φτωχούς ΤΟΠ10 θα δούμε ότι από 21% μερίδιο στο συνολικό εισόδημα το 1957 ανέβηκαν στο 27.2% το 2010. Με σταθερή πορεία στα σίξτις, μετά από ένα τίναγμα προς τα πάνω το πρώτο χρόνο της χούντας, μειώνεται σταθερά από το 1968 έως και το 1992 όπου πιάνει πα΄το (20%). Στη συνέχεια αυξάνεται με τη σημιτική ενορχήστρωση και  πιάνει το peak το 2002. Ακολουθεί ο Καραμανλής ο Β', ο Παπανδρέου ο Γ' (τα μνημόνια κι η πιτσαρία δεν φαίνονται).

Λιγότερο καλά τα πήγε το ΤΟΠ5 που ξεκίνησε με μερίδιο 16.8% το 1957 και έκλεισε με 17.4% το 2010 με την ίδια πάνω κάτω ιστορία.

Το ΤΟΠ1 δεν τα πήγε τόσο καλά αφού ξεκίνησε με 7.54% για να καταλήξει με 6.02% (20% μείωση)

Ακόμα χειρότερα το ΤΟΠ0.5 - από 5,32% σε 3.79% (29% μείωση).

Ενώ το ΤΟΠ0.1 κυριολεκτικά κατεέρρευσε από 2.4% σε 1.3% (46% μείωση)

Κατά τα άλλα και συγκρίνοντας το ΤΟΠ1 διαφόρων χωρών:



οι ερευνητές είδαν ότι η Ελλάδα έχει το μικρότερο ΤΟΠ1. Στις Εικόνες αυτές φαίνεται καθαρά και το τί και το πού το έκανε ο νεοφιλελευθερισμός αυτό που έκανε από το 1980 και μετά και γιατί είναι κυρίαρχος.






Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2014

Η παγκόσμια οικονομία τραβάει (μια) ανηφόρα - και μεις μαζί της


Οι δείκτες υψηλής συνότητας έδειξαν έντονα σημάδια βελτίωσης της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στο καλοκαίρι. Ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών (Purchasing Managers Index - PMI) (βαρόμετρο για τις συνθήκες λειτουργίας των επιχειρήσεων του μεταποιητικού τομέα και για αλλαγές στα δεδομένα της προσφοράς και της ζήτησης) αυξήθηκε



Αυτό υποδεικνύει ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 3-3.5% για ο 2014. Καλό, αλλά κάτω από ποσοστό που έπιασε κατά την ανάκαμψη το 2010


Η ανάκαμψη από την κρίση 2007-08 είναι η ασθενέστερη από όλες τις ανακάμψεις που βίωσε ο καπιταλισμός μεταπολεμικά (η παγκόσμια βιομηχανική παραγωγή είναι στο 40% του ρυθμού που είχε πριν την κρίση και στο 60% του μακροπρόθεσμου μέσου όρου). Το ίδιο συμπέρασμα βγαίνει και για τις ΗΠΑ, την οικονομία που πέτυχε την 2η μεγαλύτερη ανάκαμψη από όλες τις μεγάλες δυνάμεις (G7 - 1ος κατά τι (0,03%) ο Καναδάς) (καλά τα πάει και το ΗΒ): το ΑΕΠ των ΗΠΑ είναι 5% κάτω από το full potential του και η ανάπτυξη είναι λίγο κάτω από το 2% το χρόνο από το 2009 και μετά, δηλ 40% κάτω από τον μεταπολεμικό μέσο όρο (3,3%).


Mε τη μια ή την άλλη διατύπωση και ένταση, οι αφηγήσεις των βασικών εργαλείων του συστήματος (ΔΝΤ, ΟΗΕ, Παγκόσμια Τράπεζα) καταλήγουν στο ότι το δυναμικό ανάπτυξης των προηγμένων οικονομιών είναι πολύ μικρό. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει το πλαίσιο εντός του οποίου εργάζονται, παράγουν και πληρώνονται οι κάτοικοί τους, να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο κατανέμεται το κεφάλαιο, να αυξηθεί ο ανταγωνισμός και η παραγωγικότητα των τομέων που ασχολούνται με τα λεγόμενα μη-εμπορεύσιμα αγαθά (εμπορεύσιμα είναι τα αγαθά και υπηρεσίες που εξάγει μια χώρα ενώ μη εμπορεύσιμα τα αγαθά και υπηρεσίες τα οποία παράγονται για εγχώρια κατανάλωση (δημόσιες υπηρεσίες, κατασκευές, λιανικό εμπόριο, προσωπικές υπηρεσίες κλπ), να ξανασκεφτούμε το μέγεθος της κυβέρνησης, να εξετάσουμε το ρόλο και τη σημασία των δημοσίων επενδύσεων, κι άλλα γνωστά να…, να…..

Αν δεν γίνουν αυτά, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ πιθανόν να αρχίσει να παλινδρομεί στο μηδέν...

Αν και έχει δίκιο ο Θ. Μαριόλης να απορεί ειρωνικά (ήδη από πέρυσι) για την άποψη που ευδοκιμεί στην  (κομμουνιστική και μη) ελληνική αριστερά αλλά και σε ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας, ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε κατάσταση παρατεταμένης οικονομικής κρίσης από τα τέλη του 2007, το πρόβλημα είναι η αβεβαιότητα και το δυναμικό της ανάπτυξης, ειδικά για τις αναπτυγμένες χώρες, και ο φόβος για την ανωτέρω παλινδρόμηση.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες τραβούν κι αυτές το δρόμο τους με μεγαλύτερο φυσικά δυναμικό ανάπτυξης από τις αναπτυγμένες (αν και μικρότερο από τα προηγούμενα χρόνια) αλλά και τα δικά τους προβλήματα.