To Νόμπελ των Μπακουτσέτουλων

Όπως ίσως θυμάστε, το 2008, η αυτής μεγαλειότητα βασίλισσα Ελισάβετ η Βου, εγκαινιάζοντας ένα νέο κτίριο στην London School of Economics και μιλώντας για την ήδη εκδηλωθείσα κρίση, μάλωσε τους οικονομολόγους υπηκόους της λέγοντας τους σε αυστηρό ύφος «μα κανείς σας δεν την είδε που ερχόταν;». Και σωστά. Γιατί αν τις κρίσεις δεν τις θέλουμε δυο φορές εμείς οι κάθε λογής υπήκοοι αφού μας δυσκολεύουν τη ζωή, δεν τις θέλουν εκατό φορές οι άρχοντες γιατί…γιατί ποτέ δεν ξέρεις τί ξημερώνει…

Η εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων σε πολύπλοκα συστήματα μεγάλης κλίμακας κοινωνικής υφής όπως η οικονομική συμπεριφορά είναι μάλλον αδύνατη. Επομένως, οι παίκτες που εντρυφούν στο πεδίο, όσο κι αν δεν το θέλουν, όταν είναι να πάρουν την απόφαση για το τελικό συμπέρασμα, καταφεύγουν στο ιδεολογικό οπλοστάσιο. Στα υπάρχοντα πλαίσια του αστικού πολιτισμού (ή έστω στη μαζικά καταναλωτική μαζική δημοκρατία όπως έβλεπε ο Κονδύλης τον παρηκμασμένο αστικό πολιτισμό) αυτό που έχει σημασία είναι η διατήρηση του ανταγωνιστικού και κερδοφόρου συστήματος. Τα Οικονομικά ξεκίνησαν την καριέρα τους με τον Adam Smith ως τμήμα της Ηθικής Φιλοσοφίας και, ότι και να κάνουν οι παίκτες, όσα και να δανειστούν από τις θετικές επιστήμες, παραμένουν τυπική Ηθική Φιλοσοφία (ακόμα και το Κεφάλαιο ως ηθικό ανάγνωσμα εξακολουθεί και συνταράσσει). Ο πιο ισχυρός οικονομολόγος του κόσμου, Ben Bernanke της FED, ξεφτιλίστηκε όταν ισχυριζόταν πως δεν ήταν τόσο ότι τα μαθηματικά μοντέλα πάνω στα οποία βασίζονταν η οικονομική ανάλυση και πολιτική ήταν «άσχετα ή, τουλάχιστον, σημαντικώς ελαττωματικά.»  Το πρόβλημα, κατά αυτόν,  είχε μάλλον να κάνει με την έκρηξη της φούσκας και τα συνεπακόλουθα γεγονότα της κρίσης που δεν είχαν ληφθεί υπόψη στις υποθέσεις κατά το σχεδιασμό των μοντέλων και επομένως δεν μπορούσαν να εξηγηθούν από αυτά. Όπως σωστά παρατηρήθηκε είναι σαν ένας μετεωρολόγος που έχει κατασκευάσει ένα μοντέλο που προβλέπει συνεχόμενες ηλιόλουστες μέρες, περιστασιακά μόνο διακοπτόμενες από λίγες βροχές, όταν έρθει η μεγάλη μπόρα να υπερασπίζεται το μοντέλο του λέγοντας ότι ποτέ δεν ισχυρίστηκε ότι το μοντέλο του μπορεί να προβλέψει την πιθανότητα να συμβούν τέτοια απίθανα και απρόβλεπτα γεγονότα. Αλλά, ως γνωστόν, η ξεφτίλα, η υποκρισία, η ρεμούλα και όλα τα συνώνυμα τους αποτελούν κύτταρα της αστικής τάξης. Οπότε, πρόβλημα ουδέν.

Σε 3 μέρες λοιπόν, οι σουηδοί σοφοί θα μας υποδείξουν τον φετινό γκουρού. Αξίζει μια ματιά στην πρόσφατη ιστορία, ας πούμε μετά το 1976, χρονιά που βραβεύτηκε ο μουτζαχεντίν του νεοφιλελευθερισμού Milton Friedman. Στα 35 χρόνια που μεσολάβησαν (ως το 2011), βραβεύτηκαν 59 οικονομολόγοι. Αν κάνουμε έναν (έστω χονδροειδή σε ορισμένες περιπτώσεις) διαχωρισμό αυτών σε νεοφιλελεύθερους/νεοκλασσικούς/μονεταριστές και σε νεοκεϋνσιανιστές, έχουμε: 58% (34/59) από τους πρώτους και 42% (25/59) από τους δεύτερους. Το αυξημένο ποσοστό των μονεταριστών οφείλεται στην επικυριαρχία τους κατά τη δεκαετία 1986-1995 (9 στα 10). Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σαφής στροφή στον Κέυνς. Οι αυριανοί υποψήφιοι είναι κριτικοί έναντι του επικυρίαρχου φιλελευθερισμού (Sir Anthony B. Atkinson μαζί με τον Angus S. Deaton, ο Stephen A. Ross και ο Robert J. Shiller.). Αν και ο Κέυνς (και οι ακόλουθοί) δεν ήταν σε καμιά περίπτωση σοσιαλιστής (άλλωστε ότι έκανε το έκανε για να σώσει τον καπιταλισμό από το μισητό κομμουνισμό εκείνα τα δύσκολα χρόνια), οι δημόσιες δαπάνες οδηγούν σε πιο ωραία ζωή. Φυσικά, σε όλον τον κόσμο, το πολιτικό προσωπικό, υπόδουλο των εταιριών, δεν λέει να παρεκκλίνει από το φιλελεύθερο δόγμα. Το τελευταίο δεν αποτελεί εργαλείο ανάπτυξης αλλά συγκεκριμένη απλή στρατηγική καταλήστευσης του νότου (και σε περιφερειακό και σε παγκόσμιο επίπεδο) με ταυτόχρονη αργή συσσώρευση κεφαλαίου στον βορά.