Πώς να μαθαίνεις στο ύπνο σου

Πώς να μαθαίνεις στο ύπνο σου

Εκπαιδεύτηκαν να οσμίζονται ευχάριστες μυρωδιές ενώ κοιμόντουσαν και διατηρούσαν την αίσθηση όταν ξυπνούσαν

Mo Costandi

Πηγή: http://www.nature.com/news/how-to-learn-in-your-sleep-1.11274   (μτφ proletariates)

Είναι το όνειρο κάθε μαθητή: έρευνα που δημοσιεύτηκε σήμερα στο Nature Neuroscience έδειξε ότι μπορούμε να μαθαίνουμε εντελώς καινούργιες πληροφορίες ενώ κοιμόμαστε (1).

Η Anat Arzi και οι συνεργάτες της από το Ινστιτούτο Επιστήμης Weizmann στο Rehovot του Ισραήλ, εφάρμοσαν μια απλή μορφή εκμάθησης που ονομάζεται κλασική διαδικασία απόκτησης αντανακλαστικών (classical conditioning) για να μάθουν σε 55 άτομα να συσχετίζουν μυρωδιές με ήχους ενώ κοιμούνται.

Εξέθεσαν επανειλημμένα τους κοιμώμενους συμμετέχοντες σε ευχάριστες μυρωδιές (αποσμητικά και σαμπουάν) και δυσάρεστες (σάπιο ψάρι και κρέας) μυρωδιές, παίζοντας ένα συγκεκριμένο ήχο κάθε φορά.

Είναι γνωστό ότι ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της υπάρχουσας μνήμης όπως επίσης  ότι το conditioning επηρεάζει τη συμπεριφορά των ανθρώπων όταν είναι ξύπνιοι. Οι συμμετέχοντες μύριζαν δυνατά όταν άκουγαν έναν ήχο που σχετιζόταν με ευχάριστη μυρωδιά και αδύναμα όταν άκουγαν έναν ήχο που σχετιζόταν με δυσάρεστη.  

Αλλά η πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι η προσαρμογή κατά τον ύπνο διατηρείται και όταν ξυπνούσαν, κάνοντας τους να μυρίζουν είτε δυνατά είτε αδύναμα, ανάλογα με τον σχετικό ήχο – ακόμα κι όταν δεν υπήρχε μυρωδιά. Η συμμετέχοντες δεν είχαν καμιά σχετική ενημέρωση από πριν. Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο ανεξάρτητα από τη χρονική στιγμή του κύκλου του ύπνου που γινόταν το conditioning. Οι αντιδράσεις, πάντως, ήταν πιο έντονες όταν η προσαρμογή γινόταν κατά τη διάρκεια του ύπνου γρήγορων κινήσεων των ματιών (του γνωστού ύπνου REM), που συνήθως συμβαίνει στο δεύτερο μισό του νυχτερινού ύπνου.

Η ισχύς του μαξιλαριού

Η Arzi πιστεύει ότι πιθανότατα θα μπορούσαμε να μαθαίνουμε και περισσότερο περίπλοκες πληροφορίες ενώ κοιμόμαστε. «Αυτό δε σημαίνει ότι θα βάζουμε τα μαθήματά μας κάτω από το μαξιλάρι και το πρωί θα ξέρουμε νεράκι», προσθέτει. «Υπάρχουν σίγουρα περιορισμοί στο τί μπορούμε να μάθουμε ενώ κοιμόμαστε, αλλά υποθέτω ότι θα είναι πιο περίπλοκα από αυτά που ήδη έχουμε δείξει».

Το 2009, ο Tristan Bekinschtein, ένας νευροεπιστήμονας στο Medical Research Council's Cognition and Brain Sciences Unit του Cambridge, και οι συνεργάτες του βρήκαν (2) ότι μερικοί ασθενείς με ελάχιστη επαφή με το περιβάλλον ή ακόμα και ασθενείς σε κατάσταση φυτού, μπορούν με το classical conditioning να πεταρίσουν τα βλέφαρά τους όταν τους φυσάμε αέρα στα μάτια. Οι αντιδράσεις των ασθενών θα μπορέσουν ίσως να βοηθήσουν τους κλινικούς γιατρούς να διαγιγνώσκουν τη συνολική νευρολογική κατάσταση και να προβλέπουν ποιοί από τους θα μπορέσουν να αναλάβουν. «Απομένει να αποδειχτεί αν τα νευρωνικά δίκτυα που συμμετέχουν στην ενύπνια μάθηση είναι παρόμοια με αυτά που λειτουργούν κατά τον ξύπνο», λέει ο Bekinschtein.

Τα ευρήματα της Arzi και των συνεργατών της θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα και σε περιπτώσεις ασθενών και να οδηγήσουν σε «θεραπείες ύπνου» οι οποίες θα βοηθούσαν την αντιμετώπιση καταστάσεων όπως η φοβία.

«Τώρα προσπαθούμε να εφαρμόσουμε χρήσιμες τροποποιήσεις συμπεριφοράς μέσω ενύπνιας μάθησης», λέει η Arzi. «Θέλουμε επίσης να ερευνήσουμε τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που συμμετέχουν και τον τρόπο μάθησης σε άλλες αλλοιωμένες συνειδησιακές καταστάσεις όπως το κώμα.»

(1)   Arzi, A. et al. Nature Neurosci. http://dx.doi.org/10.1038/nn.3193 (2012)

(2)   Bekinschtein, T. A., et al. Nat. Neurosci. 12, 1343–1349 (2009).